Ngộ độc rượu là tình trạng ngộ độc do lạm dụng rượu, uống rượu vượt quá mức đáp ứng của cơ thể; uống rượu không đảm bảo an toàn thực phẩm như: uống phải rượu pha cồn công nghiệp methanol hoặc ethylene glycol; uống rượu ngâm với thảo mộc (như lá, rễ, hạt cây) hoặc ngâm với động vật (như cá ngựa, rắn, mật gấu,…) có chứa độc tố tự nhiên.
Trong dịp tết, rượu, bia là thức uống thường không thể thiếu, thậm chí lượng rượu, bia tiêu thụ tăng lên đáng để. Bình thường ngay sau khi được hấp thụ vào máu, cơ thể bắt đầu tiến hành hoạt động đào thải rượu, bia ra ngoài. Một phần nhỏ được thải qua tuyến mồ hôi, nước tiểu, hơi thở, 90% còn lại sẽ được chuyển hóa ở gan. Tế bào gan có hệ thống men (enzyme) có nhiệm vụ chuyển hóa cồn trong rượu thành CO2 và nước, từ đó đào thải ra ngoài cơ thể. Song gan chỉ có thể xử lý được một lượng cồn nhất định mỗi giờ. Khi lượng rượu, bia hấp thụ nhiều hơn bình thường khiến gan không kịp sản xuất đủ men để chuyển hóa cồn. Lúc này các độc chất được tạo ra từ rượu, bia sẽ bị ứ lại trong cơ thể, trực tiếp phá hủy tế bào gan và gây độc cho nhiều cơ quan nội tạng khác.
Triệu chứng của ngộ độc rượu
Ngộ độc rượu cấp do uống nhiều rượu được biểu hiện ở nhiều mức độ: Nhẹ thì không kiềm chế được cảm xúc, dễ tức giận, nổi nóng, đi đứng không vững; nặng thì nôn nhiều, vã mồ hôi, hôn mê, mạch nhanh, hạ huyết áp, có thể tử vong nếu không được cấp cứu. Uống rượu, bia thời gian dài sẽ dẫn đến nghiện rượu, sút cân, chán ăn, rối loại tiêu hóa do tổn thương gan và ruột đặc biệt gây thoái hóa gan, xơ gan dẫn tới ung thư gan. Đối với hệ tim mạch, uống rượu, bia gây nguy cơ nhồi máu cơ tim, đột qụy ở những người có huyết áp cao. Ngoài ra uống nhiều rượu, bia còn gây mất trí nhớ, run, rối loạn tinh thần. Phụ nữ mang thai uống nhiều rượu có thể gây sinh non, ảnh hưởng đến phát triển thể chất, tinh thần trí tuệ của đứa trẻ, gây ngộ độc cho thai nhi.
Ngộ độc rượu do uống phải rượu pha cồn công nghiệp: Chất methanol có trong cồn công nghiệp, được pha vào rượu với mục đích tăng nồng độ của rượu, sản xuất rượu nhanh và giảm giá thành. Đây là một chất cực độc, một khi vào cơ thể, sẽ chuyển hóa thành các acid gây tổn thương tế bào, ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể. Đối với hệ thần kinh gây ức chế thần kinh trung ương, khiến người bệnh bồn chồn, đau đầu, chóng mặt, hôn mê, co giật. Đối với hệ tim mạch gây giãn mạch, tụt huyết áp, suy tim. Đối với hệ tiêu hóa gây viêm dạ dày xuất huyết, viêm tuỵ cấp, nôn, ỉa chảy. Đặc biệt ảnh hưởng đến mắt, não, có thể gây mù và dẫn đến tử vong.
Để bảo đảm sức khỏe cộng đồng trong dịp Tết, Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế khuyến cáo như sau:
1. Tuyệt đối không uống rượu pha bằng cồn công nghiệp hoặc rượu có hàm lượng methanol.
2. Không uống rượu khi không biết đó là rượu gì, rượu không có nguồn gốc, rượu không công bố tiêu chuẩn chất lượng.
3. Lưu ý các đối tượng không nên uống rượu: trẻ em và trẻ vị thành niên, phụ nữ ( đặc biệt phụ nữ có thai, cho con bú), người điều khiển phương tiện cơ giới, vận hành máy móc, người đang uống thuốc điều trị hoặc đang bị bệnh (phải hỏi ý kiến bác sĩ).
4.Uống đúng lúc: chỉ nên uống nếu sau đó sẽ nghỉ ngơi, sau giờ làm việc và ít đi lại.
5. Ăn đầy đủ trước, trong và ngay sau uống.
6. Giữ ấm, tránh lạnh nếu trời lạnh.
7. Không nên uống quá hai đơn vị cồn/ngày với nam giới, quá 1 đơn vị cồn/ngày đối với nữ giới và không uống quá năm ngày trong một tuần. (Một đơn vị cồn tương đương với 3/4 chai/lon bia 330 ml (5%); một cốc bia hơi 330 ml; một ly rượu vang 100 ml (13,5%); hoặc một chén rượu mạnh 30 ml (40%)).
Sau khi uống rượu, bia nếu có xuất hiện triệu chứng của ngộ độc rượu, đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được khám và xử trí kịp thời.
BS.Hồ Thị Hồng