Thời gian qua các nhóm đồng đẳng viên trên địa bàn tỉnh đã triển khai nhiều hoạt động, cách làm hay để tuyên truyền, vận động người nhiễm HIV, các đối tượng nguy cơ cao như gái mại dâm, người nghiện chích ma túy, nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM)… thực hiện các biện pháp phòng tránh HIV cho bản thân, cộng động; giúp họ tiếp cận các dịch vụ y tế như xét nghiệm HIV, kết nối điều trị ARV… Nhờ đó đã góp phần kéo giảm tình trạng lây nhiễm HIV trong cộng đồng.
Nhiều cách làm hay trong mùa dịch
Anh Mai Xuân Sơn, Trưởng nhóm Xuân Hợp cho biết, nhóm Xuân Hợp được hình thành từ năm 2008, ban đầu nhóm chỉ có 4 thành viên, hoạt động chủ yếu là tự lực và bí mật, đến nay nhóm Xuân Hợp đã thu hút được hơn 14 thành viên là những người có HIV và gia đình của họ tham gia. Sau 10 năm hoạt động nhóm đã tiếp xúc, giúp đỡ hàng chục ngàn người là những người nhiễm HIV và các đối tượng nguy cơ cao tiếp cận với các dịch vụ trong phòng và điều trị HIV, đồng thời giúp đỡ nhiều người nhiễm HIV có hoàn cảnh khó khăn…
Đặc biệt, trong năm nay, do tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, tỉnh phải thực hiện giãn cách xã hội một thời gian để tập trung phòng chống dịch, vì vậy các thành viên trong nhóm không tiếp cận trực tiếp được với người nhiễm HIV để tuyên truyền, nhóm đã xây dựng trang Fanpage riêng của mình, mời các bác sĩ có kinh nghiệm trong lĩnh vực HIV về nói chuyện chuyển tải những kiến thức liên quan đến HIV/AIDS, đến nay đã có hàng ngàn lượt người theo dõi và hàng chục ngàn lượt xem bài viết trên trang Fanpage của nhóm. Đồng thời thực hiện tư vấn qua điện thoại, qua facebook, zalo… Nhờ được truyền truyền rộng rãi nên trong thời gian qua có rất nhiều bệnh nhân cũng như các đối tượng nguy cơ cao gọi điện đến để tư vấn về cách thức được tham gia điều trị, hướng dẫn các biện pháp phòng và điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Qua đây nhóm cũng tìm hiểu hoàn cảnh cũng như công việc của khách hàng để có những tư vấn phù hợp về lựa chọn công việc, tránh xa các tệ nạn xã hội. Cụ thể, trong thời gian qua nhóm đã tư vấn cho 3 chị là gái mại dâm chuyển đổi công việc của mình sang làm nail (làm móng tay).
Anh Mai Xuân Sơn, Trưởng nhóm Xuân Hợp đang phát quà cho bệnh nhân HIV có hoàn cảnh khó khăn.
Còn anh Lê Trọng Minh, Trưởng nhóm G-Net Biên Hòa cho biết do tình hình dịch bệnh COVID-19 nên nhóm hoạt động chủ yếu qua mạng xã hội. Bắt đầu từ đầu tháng 11-2021 nhóm cũng phát động chiến dịch “Ngàn bước đi vì cộng đồng” nhằm đề cao tinh thần thể dục thể thao, chung tay cùng mọi người trên toàn quốc hưởng ứng Tháng hành động quốc gia phòng, chống HIV/AIDS, trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 còn phức tạp. Thông qua chiến dịch, nhóm đã nhận hơn 100 video clip từ mọi công dân Việt Nam gửi về. Đó là những thước phim đầy sáng tạo, nhiệt huyết ở từng hoạt động thể chất và cũng rất đầu tư về mặt nội dung, góc quay, dựng để làm sao đảm bảo đúng yêu cầu của ban tổ chức, mà vẫn thể hiện được sự hết mình của từng cá nhân khi tham gia truyền tải thông điệp “Chấm dứt dịch AIDS: Tiếp cận bình đẳng, Tiếng nói của mọi người” và “Tăng cường phòng, chống HIV/AIDS trong bối cảnh đại dịch COVID-19”. Tháng 10 vừa qua nhóm cũng vinh dự được nhận giải "huyền sử cộng đồng" - Tổ chức cộng đồng xuất sắc nhất năm 2021 tại Đồng Nai.
Theo BS Vũ Thị Ngọc, Khoa phòng chống HIV/AIDS, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh, thời gian qua do dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, thực hiện giãn cách xã hội, việc đi lại lấy thuốc của người dân cũng gặp nhiều khó khăn, trong khi đó đối với bệnh nhân điều trị ARV việc uống thuốc đều đặn đúng giờ là cực kỳ quan trọng, cũng may nhờ các nhóm đồng đẳng đã hỗ trợ kịp thời đối những bệnh nhân HIV, họ sẵn sàng mang thuốc đến tận nhà hoặc đến tận bệnh viện cho những bệnh nhân đang điều trị tại bệnh viện. Ngoài ra, họ còn giúp đỡ vật chất cũng như tinh thần đối với những người nhiễm HIV có hoàn cảnh khó khăn trong mùa dịch.
Cánh tay nối dài của ngành y tế
Theo anh Mai Như Sơn, trong năm 2021 nhóm Xuân Hợp đã tiếp cận và đưa đi xét nghiệm khoảng 3000 người trong đó có 132 ca dương tính HIV; hỗ trợ cho 800 người là nam quan hệ tình dục đồng giới (MSM) tiếp cận với các dịch vụ điều trị PrEP (điều trị HIV trước phơi nhiễm). Chỉ riêng trong tháng 11- 2021 nhóm Xuân Hợp đã tiếp xúc, lấy mẫu xét nghiệm cho 450 người tiêm chích ma túy tại địa TP.Biên Hòa, qua đó góp phần đánh giá tình trạng HIV trong cộng đồng những người tiêm chích ma túy để có những biện pháp kịp thời ngăn chặn sự lây lan dịch bệnh ra cộng đồng.
Đối với nhóm G-Net Biên Hòa, anh Lê Trọng Minh cho biết, trong năm 2021 nhóm cũng tiếp cận được với khoảng 3000 khách hàng, qua đó phát hiện và kết nối điều trị ARV cho 200 người nhiễm HIV, kết nối điều trị PrEP cho khoảng 350 người và 120 người đã được kết nối điều trị các bệnh lây truyền qua đường tình dục.
“Hiện nay cái nhìn của cộng đồng về MSM có thoáng hơn tuy nhiên vẫn còn một số người còn kỳ thị, vì vậy các tụ điểm, điểm nóng thường hoạt động khép kín nên nhóm cũng khó tiếp cận. Hiện nay vẫn còn một số đối tượng MSM chưa được tiếp cận với các dịch vụ cho nên dễ bị nhiễm HIV cho mình cũng như lây nhiễm ra cộng đồng”, anh Minh cho biết thêm.
Thành viên nhóm G-Net Biên Hòa chuẩn bị quà để phát cho những bệnh nhân khó khăn trong mùa dịch COVID-19.
BS Vũ Thị Ngọc cho biết, số người nhiễm HIV mới trong những năm gần đây giảm rõ rệt. Có được điều này ngoài nỗ lực của nhân viên y tế còn có phần đóng góp to lớn của các nhóm đồng đẳng viên. Trong những năm vừa qua, các thành viên thuộc các nhóm đồng đẳng viên đã tiếp cận trực tiếp với người nhiễm HIV, các đối tượng nguy cơ cao như gái mại dâm, người nghiện chích ma túy, MSM… để tuyên truyền, vận động họ thực hiện các biện pháp phòng tránh HIV cho bản thân, cộng động; đưa họ tiếp cận các dịch vụ y tế như xét nghiệm HIV, kết nối điều trị HIV cho người nhiễm HIV⁄AIDS.
Do là người có cùng hoàn cảnh nên việc tiếp xúc và chia sẻ của các đồng đẳng viên với người nhiễm HIV, các đối tượng nguy cơ cao dễ đồng cảm hơn, chính vì vậy hiệu quả công việc sẽ cao hơn. Họ chính là cánh tay nối dài của ngành y tế đã giúp cho các đối tượng nguy cơ cao, người nhiễm HIV sớm tiếp cận các dịch vụ trong dự phòng và điều trị HIV, qua đó giúp giảm bớt sự lây nhiễm ra cộng đồng.
Giám đốc Sở Y tế Phan Huy Anh Vũ cho biết, trong thời gian qua công tác phòng chống HIV/AIDS đã có những kết quả đáng ghi nhận. Cụ thể, trong năm 2020 số người nhiễm mới HIV được phát hiện là 726 người giảm 3,8% so với năm 2019; số ca tử vong do HIV/AIDS năm 2020 là 26 người giảm 54,4% so với năm 2020 (57 người). Trong 9 tháng tháng đầu năm 2021 số người nhiễm mới HIV là 545 người. Có được thành quả này, đó là nhờ sự kết hợp hoàn hảo giữa các cán bộ y tế và các nhóm đồng đẳng viên. Các nhóm đồng đẳng viên đã phát huy được tinh thần trách nhiệm với cộng đồng, thực hiện nhiều hoạt động tích cực, mang lại hiệu quả cao trong công tác phòng chống HIV/AIDS trên địa bàn tỉnh.
Thanh Tú