Vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW - một văn kiện mang tính lịch sử, mở ra giai đoạn chuyển đổi sâu sắc và toàn diện cho ngành y tế Việt Nam. Trọng tâm của Nghị quyết là chuyển đổi mạnh mẽ từ tư duy "chữa bệnh" sang "phòng bệnh", hướng đến mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam khỏe mạnh, mọi người dân đều được chăm sóc sức khỏe. Để hiểu rõ hơn lộ trình và quyết tâm triển khai Nghị quyết quan trọng này tại Đồng Nai, truyền thông CDC đã có cuộc phỏng vấn TTƯT. BS.CKII Đỗ Thị Nguyên, Giám đốc Sở Y tế tỉnh.
TTƯT. BS.CKII Đỗ Thị Nguyên – Giám đốc Sở Y tế tỉnh Đồng Nai
PV: Thưa Giám đốc sở, Nghị quyết 72-NQ/TW đặt ngành y tế vào một bước ngoặt, chuyển đổi mạnh mẽ từ tư duy "chữa bệnh" sang "phòng bệnh". Vậy Ngành Y tế Đồng Nai đã định hình những thay đổi cốt lõi nào trong tư duy và hành động để hiện thực hóa điều này?
- TTƯT.BS.CKII Đỗ Thị Nguyên: Vâng, để hiện thực hóa Nghị quyết thì chuyển đổi tư duy là nền tảng. Ngành Y tế Đồng Nai xác định phải chuyển từ tâm thế bị động sang chủ động trong công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe nhân dân. Sự chuyển đổi này tập trung vào 5 điểm cốt lõi. Một là, chuyển từ "khám và điều trị khi bệnh xảy ra" sang "tăng cường dự báo và ngăn chặn các yếu tố nguy cơ" trước khi bệnh xuất hiện. Hai là, chuyển từ "cơ sở khám chữa bệnh là nơi chăm sóc sức khỏe" sang "phát triển y tế dự phòng và y tế cơ sở làm chủ đạo, nền tảng" cho sàng lọc, chăm sóc sức khỏe ban đầu. Ba là, chuyển từ "tập trung quản lý, điều trị ca bệnh" sang "quản lý sức khỏe toàn diện, liên tục, xuyên suốt vòng đời". Bốn là, chuyển từ "đội ngũ nhân viên y tế chịu trách nhiệm chính" sang "người dân tự chịu trách nhiệm về sức khỏe của mình", chủ động thay đổi hành vi và lối sống lành mạnh. Năm là, chuyển từ "ưu tiên nguồn kinh phí cho điều trị, thuốc men, thiết bị" sang "tăng cường, ưu tiên đầu tư cho các chương trình tiêm chủng, sàng lọc yếu tố nguy cơ" và các chương trình nâng cao sức khỏe, thể dục thể thao, bảo vệ môi trường.
Để cụ thể hóa những thay đổi tư duy trên, Đồng Nai đang thực hiện các hành động đột phá, trong đó ưu tiên hàng đầu là kiện toàn, phát triển hệ thống y tế dự phòng và y tế cơ sở. Chúng tôi tăng cường chính sách thu hút nhân lực, đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị để y tế cơ sở (trung tâm y tế, trạm y tế xã/phường) thực hiện tốt chức năng sàng lọc, ngăn chặn yếu tố nguy cơ và quản lý toàn diện sức khỏe, trở thành "người gác cổng" vững chắc cho sức khỏe người dân.
Một buổi khám sức khoẻ cho người cao tuổi tại Trạm y tế phường Trấn Biên.
Việc tăng cường công tác y tế dự phòng được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, hàng đầu của Ngành Y tế Đồng Nai đến năm 2030, với các kế hoạch và giải pháp cụ thể. Đó là, nâng cao năng lực giám sát, kiện toàn hệ thống y tế dự phòng theo hướng hiện đại, đủ năng lực giám sát, cảnh báo sớm và khống chế kịp thời dịch bệnh. Đẩy mạnh sàng lọc chủ động, tăng cường Chương trình Tiêm chủng mở rộng. Khuyến khích người dân chủ động khám sức khỏe trước khi kết hôn, khám sàng lọc trước sinh, sơ sinh và khám sàng lọc định kỳ các bệnh phổ biến, nguy hiểm. Khám sức khỏe định kỳ miễn phí, phấn đấu mỗi người dân một năm ít nhất được một lần khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí.
Song song đó, việc tăng cường truyền thông và giáo dục sức khỏe để thay đổi hành vi được xem là giải pháp cốt lõi và hiệu quả nhất. Mỗi nhân viên y tế không chỉ là chuyên gia mà còn phải là người tư vấn, thúc đẩy lối sống lành mạnh trong cộng đồng.
PV: Nghị quyết 72-NQ/TW đặt ra mục tiêu rất cụ thể cho y tế cơ sở: mỗi trạm y tế cấp xã phải có ít nhất 4-5 bác sĩ vào năm 2027. Trong khi đó, hiện nay, mỗi trạm y tế trên địa bàn tỉnh chỉ có khoảng 2-3 bác sĩ. Đây là một thách thức lớn. Vậy, kế hoạch đột phá nào được Sở Y tế Đồng Nai đưa ra để giải quyết bài toán thiếu hụt nhân lực này, thưa bác sĩ?
-TTƯT. BS.CKII Đỗ Thị Nguyên: Hiện nay tổng số bác sĩ định biên tại các trạm y tế xã, phường trên địa bàn tỉnh là 217 bác sĩ (trung bình 2,28 bác sĩ/trạm y tế). Để đạt mục tiêu này, chúng ta cần bổ sung thêm 163 – 258 bác sĩ về biên chế tại trạm y tế. Đây đúng là một thách thức lớn trong thời gian tương đối ngắn. Tuy nhiên, Sở Y tế xem đây là phép thử cho năng lực quản lý, quyết tâm và sáng tạo của ngành y tế nhằm phục vụ tốt công tác khám chữa bệnh ban đầu cho người dân.
Giải pháp đột phá nằm ở chính sách thu hút, đãi ngộ, đào tạo chuẩn hóa đội ngũ và đầu tư cơ sở hạ tầng. Chúng tôi đang tham mưu UBND tỉnh trình HĐND tỉnh ban hành Nghị quyết quy định chế độ thu hút, hỗ trợ và đào tạo phát triển nguồn nhân lực y tế tỉnh Đồng Nai giai đoạn 2026 - 2030. Nghị quyết này sẽ có những chính sách đãi ngộ đặc biệt (có hiệu lực từ năm 2026) để giữ chân, giải quyết triệt để tình trạng thiếu hụt nhân lực. Chính sách sẽ tập trung thu hút nhân lực chất lượng cao và đặc biệt là nhân lực cho tuyến y tế cơ sở (bác sĩ về biên chế tại trạm y tế), y tế dự phòng và chuyển đổi số.
Hiện Đồng Nai đang triển khai các giải pháp về luân chuyển và đào tạo chuyên sâu. Thực hiện cử bác sĩ luân phiên từ bệnh viện, trung tâm y tế về trạm y tế xã, phường làm việc 1-2 ngày/tuần. Đồng thời, phân công bác sĩ trạm y tế về làm việc và trực tại tuyến trên để nâng cao năng lực chuyên môn.
Chúng tôi cũng tăng cường liên kết với các trường đại học y - dược để đào tạo bác sĩ, dược sĩ và sau đại học. Đặc biệt chú trọng đào tạo bác sĩ chuyên khoa, chuyên sâu hoặc bác sĩ hồi sức cấp cứu nhằm phục vụ tốt hơn công tác khám, điều trị bệnh nhân tại chỗ ở cơ sở khám, chữa bệnh; đào tạo đội ngũ y bác sĩ để thực hiện đầy đủ danh mục kỹ thuật theo phân tuyến y tế cơ sở, nhất là đào tạo, bồi dưỡng bác sĩ tạo nguồn cho trạm y tế cấp xã, đặc biệt cho các xã vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới.
Để bảo đảm đội ngũ bác sĩ có môi trường cơ sở vật chất làm việc tốt, trong giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh đã có 30 trạm y tế được đầu tư xây mới, 43 trạm y tế được sửa chữa, nâng cấp kèm theo thiết bị y tế. Hiện nay, có 55 trạm y tế đang tiếp tục thực hiện dự án xây dựng mới và 28 trạm y tế đang cải tạo, nâng cấp kèm theo thiết bị y tế, dự kiến hoàn thành trong thời gian sớm nhất. Mục tiêu đến năm 2030, ngành y tế phấn đấu đạt 100% Trạm y tế cấp xã được đầu tư cơ sở vật chất, thiết bị y tế, nhân lực theo chức năng, nhiệm vụ quy định.
Ngành Y tế cũng đang chủ động xây dựng phương án và lộ trình để sắp xếp lại tổ chức bộ máy theo hướng hiệu năng, hiệu lực và hiệu quả, trong đó phải thực hiện xong việc sắp xếp trước 31/12/2027 đưa toàn bộ các trạm và điểm trạm về UBND cấp xã quản lý theo đúng tinh thần Kết luận 37 Ban bí thư.
PV: Chuyển đổi số y tế, với mục tiêu hoàn thành Sổ sức khỏe điện tử và Bệnh án điện tử là yếu tố then chốt để quản lý sức khỏe người dân theo vòng đời. Đồng Nai đã và đang làm gì để đảm bảo hạ tầng và nguồn nhân lực cho cuộc cách mạng số này, thưa bác sĩ?
- TTƯT. BS.CKII Đỗ Thị Nguyên: Chuyển đổi số y tế là nhiệm vụ chiến lược rất quan trọng của ngành, theo tinh thần Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Đến nay, Đồng Nai đã đạt những kết quả đáng khích lệ. Trên 90% dân số đã có hồ sơ sức khỏe điện tử. Mục tiêu là hoàn thiện cơ sở dữ liệu y tế toàn dân, đạt 100% người dân có hồ sơ sức khỏe điện tử, xây dựng hệ thống liên thông từ tuyến xã đến tuyến tỉnh, hướng tới xây dựng nền y tế thông minh. Hiện100% cơ sở y tế đã triển khai đăng ký khám, chữa bệnh bảo hiểm y tế bằng căn cước công dân. Người dân có thể đăng ký khám, thanh toán viện phí tại các Ki-ốt y tế thông minh, thanh toán bằng mã QR.
Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai là một trong 16 đơn vị của ngành đã triển khai Bệnh án điện tử, ngành y tế phấn đấu đến quý 1/2026 sẽ hoàn thành triển khai bệnh án điện tử tại 100% cơ sở.
Đặc biệt, năm 2025, với kinh phí 39,42 tỷ đồng, chúng tôi triển khai bệnh án điện tử tại 29 cơ sở khám chữa bệnh có giường bệnh trực thuộc. Đến nay, đã triển khai thành công bệnh án điện tử tại 16 cơ sở; phấn đấu đến quý 1/2026 sẽ hoàn thành triển khai bệnh án điện tử tại 100% cơ sở. Đồng thời, trong năm 2026 Sở Y tế tiếp tục đề xuất bố trí trên 50,9 tỷ đồng để đầu tư hạ tầng cứng và thuê phần mềm triển khai bệnh án điện tử (ERM) ở cấp độ hoàn thiện. Các dự án lớn khác như Hệ thống tư vấn khám, chữa bệnh từ xa (hơn 29 tỷ đồng) và đầu tư thiết bị công nghệ thông tin (gần 32 tỷ đồng) cũng đang được đẩy nhanh tiến độ.
Về nhân lực, chúng tôi đã có kế hoạch hợp tác, đào tạo với các trường đại học, bệnh viện tuyến Trung ương để chuyển giao kỹ thuật chuyên môn và đào tạo nhân lực khoa học công nghệ, kỹ năng số trong lĩnh vực y tế.
PV: Bên cạnh việc chuyển đổi số, Nghị quyết cũng nhấn mạnh chính sách tài chính y tế, trong đó có việc miễn viện phí cho một số đối tượng. Xin bác sĩ cho biết, lộ trình triển khai chính sách này tại Đồng Nai sẽ như thế nào?
- TTƯT. BS.CKII Đỗ Thị Nguyên: Về chính sách tài chính y tế, Sở Y tế sẽ tham mưu UBND tỉnh triển khai chính sách miễn viện phí phù hợp với tình hình địa phương và tinh thần Nghị quyết 72-NQ/TW.
Giai đoạn đầu, xây dựng và triển khai đề án theo từng bước, từng giai đoạn, ưu tiên trước hết đối với các đối tượng như: Đối tượng chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp và một số đối tượng cần ưu tiên khác trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế. Mục tiêu đến 2026, phấn đấu 100% người dân được lập sổ sức khỏe điện tử và được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần theo lộ trình ưu tiên. Mục tiêu đến 2030, phấn đấu đạt bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân. Người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế theo lộ trình.
Việc triển khai giải pháp này nhằm xây dựng một hệ thống y tế công bằng, hiệu quả, bền vững, qua đó tăng độ bao phủ bảo hiểm y tế và giảm tối đa chi phí đồng chi trả của người dân, đảm bảo tinh thần "không ai bị bỏ lại phía sau".
PV: Xin cảm ơn Giám đốc sở !
Thiên Thanh (Thực hiện)