Ngày 9/9/2025, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 72-NQ/TW “Về một số giải pháp đột phá, tăng cường bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân”. Đây là văn kiện quan trọng, mang tính định hướng chiến lược, nhằm tạo bước chuyển biến mạnh mẽ, toàn diện trong công tác chăm sóc sức khỏe toàn dân trong giai đoạn mới.
Sức khỏe – vốn quý nhất của mỗi người dân và của dân tộc
Nghị quyết 72-NQ/TW(Nghị quyết 72) khẳng định: Sức khỏe là vốn quý nhất của con người, là nền tảng hạnh phúc, sự tồn vong của dân tộc và phát triển bền vững của đất nước.Bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe là nhiệm vụ chính trị hàng đầu, là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Người dân được đặt ở vị trí trung tâm, là chủ thể, là đối tượng ưu tiên cao nhất của mọi chính sách y tế, đặc biệt là trẻ em, người nghèo, các đối tượng chính sách xã hội và bảo đảm bình đẳng giới.
Theo Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị, thực hiện chính sách ưu đãi tương xứng với quan điểm nghề y là nghề đặc biệt, phải được đào tạo, sử dụng và đãi ngộ đặc biệt.
Nghị quyết đề cao việc hình thành “văn hóa sức khỏe trong nhân dân”, coi trọng phòng bệnh hơn chữa bệnh, kết hợp y học hiện đại với y học cổ truyền, và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế trên toàn tuyến.
Thành tựu và thách thức
Nghị quyết 72 nêu rõ, thời gian qua, Việt Nam đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận, chỉ số bao phủ dịch vụ y tế thiết yếu cao hơn mức trung bình của các nước trong khu vực; tuổi thọ, thể lực, tầm vóc người Việt cải thiện rõ rệt; quốc tế đánh giá cao trong thực hiện các mục tiêu phát triển bền vững của Liên Hợp Quốc về sức khỏe.
Tuy nhiên, công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân còn những hạn chế, bất cập và khó khăn, thách thức như ô nhiễm môi trường, an toàn thực phẩm, dinh dưỡng chưa được chú trọng đúng mức; y tế dự phòng, y tế cơ sở đầu tư chưa thỏa đáng, chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu phòng, chống dịch bệnh; quá tải bệnh viện tuyến trên, chất lượng khám chữa bệnh chưa đồng đều giữa các vùng, miền, địa phương; nhân lực y tế thiếu, đặc biệt ở tuyến cơ sở, chế độ đãi ngộ chưa tương xứng; y học cổ truyền chưa phát huy hết tiềm năng; chuyển đổi số, ứng dụng khoa học công nghệ trong y tế còn chậm; một số tiêu cực trong quản lý, khám chữa bệnh gây bức xúc trong dư luận xã hội.
Những vấn đề trên đòi hỏi phải có những giải pháp đột phá để chăm sóc sức khỏe nhân dân trong bối cảnh mới.
Mục tiêu cụ thể đến năm 2030 và tầm nhìn đến năm 2045
Nghị quyết 72 xác định mục tiêu cụ thể đến năm 2030: Chiều cao trung bình trẻ em, thanh thiếu niên từ 1-18 tuổi tăng tối thiểu 1,5 cm; tuổi thọ trung bình đạt 75,5 tuổi, trong đó số năm sống khỏe mạnh tối thiểu 68 năm; tỷ lệ tiêm chủng trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng đạt trên 95%; đến năm 2025 tỷ lệ bao phủ bảo hiểm y tế đạt trên 95%, đến năm 2030 đạt bao phủ bảo hiểm y tế toàn dân; 100% trạm y tế xã có cơ sở vật chất, nhân lực đạt chuẩn, đến năm 2027 có ít nhất từ 4-5 bác sĩ. Tăng tỷ lệ khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế tại trạm y tế cấp xã lên trên 20%; người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí ít nhất 1 lần/năm, tiến tới miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi bảo hiểm y tế.
Và tầm nhìn đến năm 2045, người dân tuổi thọ trung bình đạt trên 80 tuổi, số năm sống khỏe mạnh trên 71 năm; hệ thống y tế hiện đại, công bằng, hiệu quả, bền vững, lấy phòng bệnh làm ưu tiên hàng đầu, đáp ứng yêu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng cao và đa dạng của nhân dân.
Năm nhóm giải pháp đột phá
1. Đổi mới tư duy, hành động trong tổ chức thực hiện công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân. Nghị quyết 72 khẳng định chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân là trọng tâm của chính sách phát triển kinh tế - xã hội.
Đẩy mạnh phong trào toàn dân chủ động chăm sóc sức khỏe, xây dựng văn hóa sức khỏe trong nhân dân.Thống nhất chọn Ngày Sức khỏe thế giới 7/4 hằng năm là “Ngày Sức khỏe toàn dân”. Chăm sóc sức khỏe thể chất và tinh thần. Đưa giáo dục sức khỏe, dinh dưỡng vào trường học; thực hiện chiến lược nâng cao thể lực, trí lực, tầm vóc người Việt.
2. Hoàn thiện thể chế, nâng cao năng lực hệ thống y tế nhất là y tế dự phòng, y tế cơ sở, phát huy thế mạnh của y học cổ truyền.
Ban hành, sửa đổi Luật Dân số, Luật Phòng bệnh, Luật An toàn thực phẩm, Luật Thiết bị y tế, Luật Y học cổ truyền…Kiện toàn, nâng cao năng lực hệ thống y tế dự phòng theo hướng hiện đại, đủ năng lực giám sát, cảnh báo sớm, khống chế kịp thời dịch bệnh và chủ động tổ chức triển khai các hoạt động phòng, chống dịch bệnh. Tăng cường thực hiện Chương trình Tiêm chủng mở rộng cả về phạm vi và đối tượng tiêm chủng.
Nâng cao chất lượng, hiệu quả y tế cơ sở. Tập trung hoàn thiện chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy của trạm y tế cấp xã, bảo đảm cung ứng dịch vụ cơ bản, thiết yếu về phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe ban đầu, khám bệnh, chữa bệnh và các dịch vụ chăm sóc xã hội. Củng cố, nâng cao năng lực đồng bộ cho trạm y tế cấp xã về nhân lực, bảo đảm cơ cấu, đủ số lượng bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ; duy trì đội ngũ nhân viên y tế thôn, tổ dân phố, cô đỡ thôn bản, cộng tác viên dân số theo chức năng, nhiệm vụ; bảo đảm cơ sở vật chất, thuốc, thiết bị y tế cơ bản, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng khó khăn, biên giới, hải đảo.
Trong giai đoạn 2025-2030, mỗi năm các địa phương luân phiên, luân chuyển, điều động ít nhất 1.000 bác sĩ về làm việc có thời hạn tại trạm y tế cấp xã; bổ sung bác sĩ cơ hữu tại trạm y tế cấp xã, đến năm 2030 có đủ bác sĩ theo chức năng, nhiệm vụ. Mỗi trạm y tế cấp xã được đầu tư đủ thiết bị y tế cơ bản theo quy định. Triển khai chăm sóc sức khỏe theo nguyên lý y học gia đình, tăng cường kết nối, hỗ trợ giữa các cấp chuyên môn kỹ thuật trong hệ thống y tế, trong đó tập trung hỗ trợ cho trạm y tế cấp xã. Trung tâm y tế khu vực được tổ chức theo nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân tại địa phương, cung cấp đầy đủ, kịp thời dịch vụ phòng bệnh và khám bệnh, chữa bệnh nội trú, ngoại trú ở cấp cơ bản.
3. Đổi mới toàn diện phong cách, tinh thần, thái độ phục vụ nhân dân, người bệnh gắn liền với nâng cao năng lực chuyên môn của đội ngũ cán bộ y tế “Lương y phải như từ mẫu”. Đội ngũ thầy thuốc và nhân viên y tế phải phấn đấu sâu y lý, giỏi y thuật, giàu y đức, tận tụy với nghề nghiệp, xứng đáng với sự tin cậy và tôn vinh của xã hội.
Thực hiện chính sách ưu đãi đặc biệt cho nhân viên y tế cơ sở, y tế dự phòng, vùng khó khăn. Nâng phụ cấp ưu đãi nghề tối thiểu 70% ở tuyến xã, 100% ở vùng đặc biệt khó khăn. Đầu tư các trường đào tạo y khoa chất lượng cao; gửi cán bộ đi học ở nước ngoài. Kiên quyết xử lý tiêu cực, tham nhũng trong lĩnh vực y tế…
4. Cải cách tài chính y tế, phát triển bảo hiểm y tế. Ngân sách nhà nước giữ vai trò chủ đạo, ưu tiên cho y tế cơ sở, dự phòng. Tổ chức khám sức khỏe định kỳ hoặc sàng lọc miễn phí hằng năm cho người dân ít nhất mỗi năm 1 lần theo nhóm đối tượng và lộ trình ưu tiên. Từ năm 2026, tổ chức phối hợp giữa các hoạt động khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí, kiểm tra sức khỏe của học sinh, sinh viên, khám bệnh nghề nghiệp, khám sức khỏe cho người lao động theo quy định và khám bệnh, chữa bệnh bảo hiểm y tế để khám bệnh miễn phí và hoàn thành việc tạo lập sổ sức khỏe điện tử cho toàn bộ người dân. Từng bước miễn viện phí cơ bản cho đối tượng chính sách, người nghèo, yếu thế, người có thu nhập thấp. Đa dạng hóa gói bảo hiểm y tế, khuyến khích phát triển bảo hiểm sức khỏe thương mại và quản lý hiệu quả, minh bạch Quỹ Bảo hiểm y tế.
5. Phát triển khoa học, công nghệ và chuyển đổi số y tế. Đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện: sổ sức khỏe điện tử, bệnh án điện tử, đơn thuốc điện tử, cơ sở dữ liệu y tế quốc gia.bĐẩy mạnh ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), blockchain và dữ liệu lớn (Big Data), Internet vạn vật (IoT) trong lĩnh vực y tế nhằm tăng cường tính minh bạch, hiệu quả trong việc cung cấp, sử dụng các dịch vụ y tế. Hình thành khu công nghiệp dược phẩm vào năm 2030 và chủ động sản xuất thuốc, vắc-xin, thiết bị y tế trong nước.
Ý nghĩa của Nghị quyết 72
Nghị quyết 72 không chỉ là định hướng cho ngành y tế, mà còn là lời kêu gọi toàn xã hội cùng chung tay xây dựng một Việt Nam khỏe mạnh, nơi mọi người dân “sống lâu, sống khỏe, sống hạnh phúc và sống có ích”.
Với tinh thần “Sức khỏe cho mọi người – Hạnh phúc cho mỗi gia đình – Thịnh vượng cho đất nước”, Nghị quyết 72 sẽ tạo ra động lực lớn để hiện thực hóa mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Bích Ngọc