Phế cầu là vi khuẩn có tên Streptococcus pneumoniae, là nguyên nhân thường gặp nhất gây viêm phổi nặng và tử vong do viêm phổi trên toàn thế giới.
Phế cầu lây truyền qua tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết đường hô hấp từ bệnh nhân và người lành mang mầm bệnh. Các bệnh nhiễm trùng do phế cầu khuẩn nguy hiểm có thể kể đến bao gồm viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa và nhiễm trùng huyết.
Ở các nước đang phát triển, trẻ nhỏ và người già là những đối tượng bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi các bệnh do phế cầu gây ra, ước tính có khoảng một triệu trẻ em tử vong vì bệnh do phế cầu mỗi năm.
Trong các bệnh do loại vi khuẩn trên gây ra, viêm phổi do phế cầu là căn bệnh có tỷ lệ tử vong từ 10% - 20%. Tỷ lệ này thậm chí có thể lên đến 50% ở những đối tượng có nguy cơ cao như trẻ nhỏ, người già.
Đối với viêm màng não do phế cầu khuẩn gây ra, bên cạnh tỷ lệ tử vong ở trẻ lên đến 50%, người bệnh còn có thể gánh chịu nhiều di chứng lâu dài như điếc, mù, liệt, động kinh, chậm phát triển trí tuệ, trí nhớ kém và bị chứng đau đầu kéo dài…
Ghi nhận trường hợp viêm phổi nghi do phế cầu
Thông tin từ Trung tâm Y tế thành phố Biên Hòa, vừa qua trên địa bàn thành phố ghi nhận 1 trường hợp viêm phổi nghi do phế cầu.
Qua xác minh, được biết bệnh nhân là bé 9 tháng tuổi, ngụ phường Long Bình. Bệnh nhân khởi phát bệnh ngày 21-01-2025 với triệu chứng sốt cao, ho, gia đình đưa bé đến bệnh viện Nhi Đồng 2 khám và được chẩn đoán là viêm phổi nghi do phế cầu. Bệnh nhân được chỉ định nhập viện điều trị, tới ngày 03-02-2025 được xuất viện. Hiện tại sức khỏe bệnh nhân đã ổn định, chưa rõ nguồn lây từ đâu.
Từ trường hợp bệnh trên cho thấy nguồn lây các bệnh truyền nhiễm có thể tổn tại xung quanh môi trường sống của chúng ta mà chúng ta không hề hay biết. Do đó, người dân cần nâng cao cảnh giác, chủ động thực hiện tốt các biện pháp phòng bệnh.
Các biện pháp phòng bệnh viêm phổi do phế cầu
Tiêm ngừa vắc xin là biện pháp hàng đầu để ngăn ngừa các căn bệnh nguy hiểm gây ra bởi phế cầu khuẩn, trong đó có viêm phổi. Tại Hoa Kỳ, nhờ việc triển khai tiêm vắc xin phế cầu mà tỷ lệ mắc các bệnh phế cầu xâm lấn ở trẻ em giảm đến 98%. Tại Anh, thống kê cho thấy tỷ lệ ở trẻ dưới 5 tuổi tử vong do các bệnh phế cầu xâm lấn đã giảm 69% chỉ trong 8 năm sau khi vắc xin phế cầu cộng hợp được đưa vào sử dụng.
Tiêm vắc xin phòng bệnh cho trẻ tại CDC Đồng Nai.
Vắc xin phế cầu không chỉ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh mà còn giảm nguy cơ tử vong và mắc các biến chứng nghiêm trọng do các bệnh gây ra bởi phế cầu, đặc biệt ở những người có hệ miễn dịch yếu hoặc mắc bệnh lý nền. Trong trường hợp không may mắc bệnh sau khi đã tiêm vắc xin, lượng kháng thể dồi dào sẽ giúp hệ miễn dịch phản ứng hiệu quả, ức chế khả năng hoạt động và tấn công của vi khuẩn, khiến bệnh diễn biến nhẹ hơn, giảm thiểu nguy cơ biến chứng và rút ngắn thời gian hồi phục.
Hiện nay vắc xin phế cầu đang được tiêm dịch vụ tại các cơ sở tiêm chủng dịch vụ trên cả nước. Dự kiến vắc xin phế cầu sẽ được đưa vào Chương trình Tiêm chủng mở rộng theo lộ trình được xây dựng tại Nghị Quyết số 104/NQ-CP ngày 15/8/2022 của Chính phủ về Lộ trình tăng số lượng vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng giai đoạn 2021 – 2030. Theo Lộ trình này, vắc xin phòng bệnh do phế cầu sẽ được đưa vào Chương trình tiêm chủng mở rộng trong năm 2025.
Bên cạnh tiêm vắc xin, người dân cũng cần thực hiện các biện pháp sau để phòng bệnh viêm phổi do phế cầu cũng như các bệnh đường hô hấp khác, bao gồm: thường xuyên rửa tay bằng xà phòng trước và sau khi ăn, sau khi tiếp xúc với các bề mặt nơi công cộng hoặc bất cứ khi nào tay bẩn; khi đến những nơi đông người nên đeo khẩu trang; tránh tiếp xúc với những người mắc bệnh hoặc nghi ngờ mắc các bệnh lý về hô hấp; giữ môi trường sống sạch sẽ và thoáng mát; tăng cường sức đề kháng của cơ thể (thường xuyên tập thể dục, ăn uống đầy đủ dinh dưỡng,…).
BS. Hồ Thị Hồng
CDC Đồng Nai