Trước diễn biến phức tạp của dịch bệnh Chikungunya tại nhiều quốc gia trong khu vực, đặc biệt là Trung Quốc với hàng nghìn ca mắc, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (CDC Đồng Nai) đã phối hợp các cơ quan liên ngành triển khai nhiều biện pháp kiểm soát dịch tại các cửa khẩu, nhằm ngăn chặn nguy cơ dịch bệnh xâm nhập, bảo vệ sức khỏe cộng đồng.
Tăng cường giám sát tại cửa khẩu
Đồng Nai giáp 3 tỉnh Mondulkiri, Kratie và Tbong Khmum của Campuchia, với đường biên giới dài hơn 260km, gồm bốn cửa khẩu và một lối mở. Hiện nay, khoa Kiểm dịch Y tế Quốc tế (thuộc CDC Đồng Nai) đang phụ trách kiểm dịch y tế tại cửa khẩu quốc tế Hoa Lư và hai cửa khẩu chính là Lộc Thịnh, Hoàng Diệu (tỉnh Đồng Nai).
Nhân viên y tế khoa Kiểm dịch Y tế Quốc tế đang hướng dẫn người dân khai báo y tế tại cửa khẩu Hoa Lư
Chỉ trong 6 tháng đầu năm 2025, đã có hơn 50.000 lượt hành khách nhập cảnh qua các cửa khẩu được kiểm dịch y tế, đạt hơn 200% so với kế hoạch năm. Khối lượng công việc lớn, tạo áp lực không nhỏ cho lực lượng kiểm dịch trong bối cảnh nguy cơ dịch bệnh Chikungunya gia tăng tại khu vực.
Chủ động trước nguy cơ dịch xâm nhập, CDC Đồng Nai đã xây dựng kế hoạch ứng phó với tình huống dịch bệnh Chikungunya tại cửa khẩu trên địa bàn tỉnh trong năm 2025. Kế hoạch bao gồm kịch bản ứng phó từ khi ghi nhận ca bệnh đến khi dịch có nguy cơ xâm nhập địa bàn.
Với mục tiêu là phát hiện sớm các ca bệnh, xử lý kịp thời, không để dịch lan rộng vào nội địa tại các cửa khẩu. Song song đó, củng cố năng lực, nguồn lực của khoa Kiểm dịch Y tế quốc tế, các thiết bị, hóa chất để sẵn sàng ứng phó với các tình huống khẩn cấp xảy ra, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất dịch bệnh và các yếu tố nguy cơ xâm nhập, lây lan qua các cửa khẩu.
Khoa Kiểm dịch Y tế Quốc tế phối hợp với lực lượng Biên phòng trong công tác kiểm dịch bệnh Chikungunya tại cửa khẩu Hoa Lư.
Theo đó, công tác kiểm dịch y tế tại các cửa khẩu hiện được siết chặt và thực hiện nghiêm ngặt như: đo thân nhiệt, khai báo y tế, kiểm tra giấy tờ, sàng lọc hành khách và phương tiện từ vùng có dịch lưu hành. Các hoạt động kiểm tra y tế với hàng hóa, tro cốt, mô bệnh phẩm, thi thể... cũng được tăng cường nhằm đảm bảo quy trình an toàn, đúng quy định. Triển khai các biện pháp vệ sinh môi trường, giám sát côn trùng cũng như véc tơ truyền bệnh tại cửa khẩu.
Phối hợp chặt chẽ với Ban Quản lý cửa khẩu, lực lượng Biên phòng, Hải quan và các lực lượng khác đóng trên khu vực biên giới để thông tin, báo cáo và hỗ trợ khi xuất hiện ca nghi ngờ. Bên cạnh đó, đẩy mạnh công tác truyền thông về tình hình dịch bệnh, hướng dẫn người dân loại bỏ lăng quăng/bọ gậy, diệt muỗi tại khu vực biên giới và cộng đồng, các biện pháp phòng bệnh theo hướng dẫn và khuyến cáo của Bộ Y tế.
BS.CKI Trần Xuân Dũng, Trưởng khoa Kiểm dịch Y tế Quốc tế (CDC Đồng Nai), chia sẻ: “Chúng tôi luôn xác định kiểm dịch tại cửa khẩu là “lá chắn” quan trọng bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Với chế độ trực 24/24 và sự phối hợp đồng bộ cùng các lực lượng chức năng, chúng tôi quyết tâm kiểm soát chặt chẽ, không để dịch Chikungunya xâm nhập và lây lan qua cửa khẩu”.
Nguy cơ dịch xâm nhập, cần chủ động phòng ngừa
Theo Bộ Y tế, từ đầu năm 2025 đến nay, Trung Quốc đã ghi nhận khoảng 8.000 ca mắc Chikungunya, trong khi nhiều quốc gia Đông Nam Á khác cũng đang ghi nhận dịch lưu hành. Tại Việt Nam, nguy cơ dịch xâm nhập là hiện hữu, đặc biệt trong mùa hè – thời điểm muỗi Aedes phát triển mạnh, kết hợp với lượng khách du lịch và giao thương quốc tế tăng cao.
Kết quả giám sát cho thấy muỗi Aedes – véc tơ truyền vi rút Chikungunya lưu hành quanh năm. Do đó, nếu xuất hiện nguồn bệnh, nguy cơ lây lan trong cộng đồng là rất lớn nếu không được kiểm soát sớm và chủ động phòng chống.
Chikungunya là bệnh do vi rút cùng tên gây ra, lây truyền qua muỗi Aedes, đây là muỗi truyền bệnh sốt xuất huyết (SXH), với 2 loài chính. Trong đó, Aedes aegypti thường sống trong nhà, là véc tơ chính gây SXH, còn Aedes albopictus sống ngoài nhà và là tác nhân truyền bệnh Chikungunya chủ yếu. Dù thường nhẹ hơn SXH, Chikungunya vẫn có thể nguy hiểm với người cao tuổi hoặc người có bệnh nền.
TS Phạm Hoàng Xuân, Phó giám đốc CDC Đồng Nai cho biết, người trở về từ vùng có dịch cần tự theo dõi sức khỏe trong vòng 12 ngày. Nếu có các triệu chứng nghi ngờ như sốt cao đột ngột, đau khớp, nổi ban… cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời, tuyệt đối không tự ý điều trị tại nhà.”
“Chikungunya hiện chưa có vắc xin hay thuốc điều trị đặc hiệu, nên việc phòng bệnh và kiểm soát nguy cơ xâm nhập là “lá chắn” quan trọng nhất. Theo đó, người dân cần chủ động thực hiện các biện pháp phòng bệnh tại nhà giống với phòng bệnh SXH. Như diệt lăng quăng trong và ngoài nhà, loại bỏ nơi cư trú và sinh sản của muỗi, ngủ màn (kể cả ban ngày), dùng các biện pháp xua và diệt muỗi như kem chống muỗi, nhang trừ muỗi …., phối hợp với ngành Y tế trong các đợt phun hóa chất, nhằm ngăn chặn và phòng bệnh từ xa, giảm thiểu tối đa nguy cơ dịch bệnh Chikungunya xâm nhập” – TS Xuân khuyến cáo.
Đỗ Hoa