Trải qua 25 năm triển khai phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn tỉnh Bình Phước cũ đã trở thành sợi dây gắn kết bền chặt giữa ý Đảng, lòng dân, giữa các ngành, các cấp và từng cộng đồng dân cư. Đặc biệt, khi phong trào này được gắn kết chặt chẽ với công tác chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân, nó không chỉ góp phần nâng cao chất lượng đời sống tinh thần, mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện, bền vững của địa phương.
Sức khỏe cộng đồng – nền tảng của đời sống văn hóa
Hơn hai thập kỷ qua, phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” trên địa bàn khu vực tây bắc tỉnh Đồng Nai đã trở thành phong trào thi đua rộng lớn, gắn kết người dân trong cùng một mục tiêu: xây dựng cộng đồng khỏe mạnh, văn minh, nghĩa tình. Trong hành trình ấy, ngành Y tế đóng vai trò trụ cột, bền bỉ góp phần hình thành nếp sống mới, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển toàn diện của đời sống văn hóa.
Ở các phường, xã trước đây thuộc tỉnh Bình Phước cũ như: Tân Phú, Tân Đồng, Tân Thiện, Tiến Hưng, thành phố Đồng Xoài…, công tác y tế được lồng ghép chặt chẽ trong các phong trào thi đua của khu dân cư: từ tuyên truyền vệ sinh môi trường, phòng chống, dịch bệnh, vận động người dân tham gia bảo hiểm y tế (BHYT), đến các hoạt động thể thao quần chúng, chăm sóc sức khỏe sinh sản, dinh dưỡng học đường luôn được quan tâm…
Bà Nguyễn Thị Nhinh, người dân khu phố Suối Đá, phường Bình Phước chia sẻ: “Nhờ có phong trào này, ý thức về sức khỏe của bà con được nâng lên nhiều lắm. Giờ ai cũng hiểu lợi ích của việc tiêm chủng đầy đủ, khám sức khỏe định kỳ, bỏ rác đúng nơi quy định là bảo vệ sức khỏe cho mình và cho cộng đồng. Môi trường sạch, người già trẻ em khỏe mạnh hơn”.
Người dân khu phố Tân Trà 1, phường Bình Phước tham gia lễ phát động Ngày chạy olympic vì sức khỏe toàn dân năm 2025.
Từ nền tảng nhận thức đó, người dân dần coi việc giữ gìn sức khỏe là một hành vi văn hóa, là biểu hiện của tinh thần trách nhiệm với bản thân và xã hội. Sức khỏe – thay vì chỉ là nhu cầu cá nhân, nay trở thành giá trị chung, gắn liền với danh hiệu “Gia đình văn hóa”, “Khu dân cư văn hóa”.
Nhờ vậy, tính đến ngày 30-9-2025, trên địa bàn tỉnh Đồng Nai số người có thẻ BHYT là 4.002.862 người (tăng 148.789 người so với cùng kỳ năm 2024), đạt tỷ lệ bao phủ BHYT 90,1% dân số; tỷ lệ suy dinh dưỡng trẻ dưới 5 tuổi đến hết tháng 6/2025, ở các thể đều vượt chỉ tiêu kế hoạch; ý thức bảo vệ môi trường sống được nâng cao rõ rệt, tỷ lệ người dân tham gia tập luyện thể thao thường xuyên đạt khoảng 40%, phản ánh rõ mối liên hệ giữa sức khỏe – văn hóa – chất lượng cuộc sống.
Nhân viên y tế cơ sở – người gieo mầm văn hóa sức khỏe
Nếu coi phong trào văn hóa là bức tranh toàn cảnh, thì mỗi nhân viên y tế cơ sở chính là nét vẽ cần mẫn làm nên màu sắc sinh động của bức tranh ấy. Ở khắp các xã, phường, những người làm công tác y tế dự phòng, dân số, truyền thông sức khỏe đã không quản nắng mưa, ngày đêm xuống tận khu dân cư, vận động từng hộ gia đình tự nâng cao ý thức chăm sóc sức khỏe.
Chị Vi Thị Hương, phụ trách điểm trạm Tân Bình, phường Bình Phước, tỉnh Đồng Nai chia sẻ: “Để phong trào thực sự đi vào đời sống, chúng tôi phải kiên trì, vừa tuyên truyền, vừa làm gương. Ngoài việc tuyên truyền trong các cuộc hội họp của khu phố trên địa bàn, trên hệ thống loa…, có những lần chúng tôi cùng Ban điều hành các khu phố trực tiếp đến nhà dân vận động thực hiện vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh, không xả rác bừa bãi, vận động các hộ kinh doanh thực phẩm thực hiện đảm bảo an toàn thực phẩm...”.
Bác sĩ khám bệnh cho một người dân trên địa bàn khu vực Phú Riềng. (Ảnh Xuân Hiệp)
Nhân viên y tế ở cơ sở không chỉ là người “chăm bệnh”, mà còn là “người bạn văn hóa” của nhân dân. Họ mang tri thức y học gắn với đạo đức, truyền đi thông điệp sống khỏe – sống văn minh – sống có trách nhiệm.
Những buổi truyền thông lưu động, các đợt kiểm tra sức khỏe, tuyên truyền phòng bệnh, hay những chiến dịch “Ngày Chủ nhật xanh”, “Khu dân cư không rác thải nhựa”, “Mỗi hộ một cây thuốc nam” đã trở thành những nét đẹp quen thuộc, góp phần nâng cao về sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần của người dân.
Phong trào “Toàn dân rèn luyện thân thể theo gương Bác Hồ vĩ đại” cũng được các đơn vị y tế hưởng ứng mạnh mẽ. Câu lạc bộ thể thao, nhóm đi bộ, bóng chuyền hơi, dưỡng sinh được hình thành ở các nhà văn hóa khu phố. Mỗi buổi sáng, hình ảnh người dân tập thể dục, các cụ ông, cụ bà cùng tập dưỡng sinh, thanh niên chạy bộ... đã trở thành biểu tượng đẹp của phong trào sống khỏe – sống văn hóa ở khu vực tây bắc tỉnh Đồng Nai.
Bà Đinh Thị Hảo, hội viên Hội phụ người cao tuổi khu phố Tân Trà 1, phường Bình Phước, xúc động nói: “Nhân viên y tế giờ không chỉ khám bệnh, mà còn dạy dân cách sống khỏe, dạy trẻ con rửa tay, dạy người lớn bỏ thuốc lá… Phong trào này giúp người dân chúng tôi thấy sức khỏe không chỉ là chuyện riêng của mỗi người, mà là niềm vui chung của cả cộng đồng”.
Đoàn kết để lan tỏa văn hóa sức khỏe
Thành công của phong trào không chỉ nhờ sự nhiệt tình của nhân viên y tế cơ sở, mà còn bởi sự lãnh đạo sát sao và định hướng đúng đắn của các cấp chính quyền từ sự đoàn kết, đồng lòng của người dân, nhiều khu dân cư trên địa bàn đã hình thành nên những mô hình hay, cách làm hiệu quả trong việc lan tỏa văn hóa sức khỏe như: “Góc tuyên truyền sức khỏe”, “Tổ tự quản về vệ sinh môi trường”, “Câu lạc bộ sức khỏe gia đình”, hay
“Khu dân cư không có người mắc tệ nạn xã hội”… Việc chăm lo sức khỏe cộng đồng đã trở thành một nội dung quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống và xây dựng nếp sống văn minh. Khi người dân hiểu rằng sức khỏe là nền tảng của hạnh phúc, sẽ chủ động hơn trong việc chăm sóc bản thân và cộng đồng. Từ đó, ý thức giữ gìn vệ sinh, tập thể dục, ăn uống lành mạnh trở thành thói quen tích cực.
Từ sự chung tay của từng người dân, từng gia đình và sự hỗ trợ của chính quyền, ngành Y tế, “Văn hóa sức khỏe” đã dần trở thành một phần trong nếp sống mới ở khu dân cư. Đó không chỉ là biểu hiện của sự văn minh, mà còn là kết quả của tinh thần đoàn kết – nền tảng vững chắc để xây dựng cộng đồng khỏe mạnh, hạnh phúc và phát triển bền vững.
Anh Nguyễn Xuân Huy, người dân khu phố Tiến Thành 2, phường Đồng Xoài bày tỏ: “Bây giờ chúng tôi hiểu rằng văn hóa không chỉ là ca hát, hội hè, mà còn là sống có trách nhiệm, biết giữ gìn sức khỏe, môi trường sống và tình làng nghĩa xóm. Khi bản thân khỏe, lòng vui, thì cuộc sống mới thật sự có ý nghĩa”.
Từ những kết quả đạt được, có thể khẳng định: Sức khỏe chính là thước đo của đời sống văn hóa và văn hóa chính là bệ đỡ cho sức khỏe bền vững. Đó là hành trình mà ngành Y tế và nhân dân khu vực tây bắc tỉnh Đồng Nai đã cùng viết nên – bằng tinh thần đoàn kết, bằng ý chí và niềm tin vào một tương lai khỏe mạnh, văn minh và hạnh phúc cho mọi nhà.
Thanh Hiển