Viêm gan B là một bệnh phổ biến toàn cầu, do vi rút viêm gan B (HBV) gây ra. Căn bệnh này là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến xơ gan và ung thư gan.
Hơn 90% số trường hợp mắc viêm gan B có thể khỏi bệnh hoàn toàn trong giai đoạn cấp tính (6 tháng đầu kể từ khi phơi nhiễm với vi rút), gần 10% chuyển sang viêm gan B mạn tính và hậu quả cuối cùng là xơ gan hoặc ung thư gan. Trên thế giới ước tính có khoảng hơn 2 tỷ người (30% dân số) bị nhiễm vi rút viêm gan B và hơn 400 triệu người bị bệnh gan mạn tính. Hàng năm, ít nhất có khoảng 1 triệu người trên thế giới tử vong do xơ gan và ung thư gan. Việt Nam là nước thuộc vùng có tỷ lệ lưu hành bệnh viêm gan B cao (khoảng 10-20%) đặc biệt tỷ lệ mang vi rút viêm gan B ở phụ nữ có thai từ 10-16% và ở trẻ em là 2-6%.
Viêm gan B được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng” vì thường chỉ bộc lộ triệu chứng khi gan chịu thương tổn nghiêm trọng. Ở giai đoạn cấp tính, bệnh ít có triệu chứng lâm sàng. Một số người có thể biểu hiện các triệu chứng như chán ăn, mệt mỏi, vàng da, tiểu ít sẫm màu, đau tức vùng gan, nôn, buồn nôn, phân bạc màu, đau cơ,... Khi bệnh chuyển sang giai đoạn mạn tính, lâu ngày dẫn đến biến chứng xơ gan, bệnh nhân có thể bị cổ trướng, vàng da, nôn ra máu do xuất huyết tiêu hóa cao do giãn tĩnh mạch thực quản,…
Đường lây truyền vi rút HBV
Vi rút HBV rất dễ lây bởi nó có thể sống ở ngoài tự nhiên đến 1 tháng. Bệnh lây chủ yếu qua 3 đường:
* Lây qua đường máu: Như truyền máu, tiêm, xăm hình... nếu dụng cụ không được khử trùng đúng cách; sử dụng chung dao cạo râu, bàn chải đánh răng... với người bị viêm gan B; da hoặc niêm mạc bị xây xước mà tiếp xúc với máu của người bị nhiễm HBV,...
* Lây qua quan hệ tình dục: Quan hệ tình dục với người bị viêm gan B mà không có biện pháp phòng tránh an toàn.
* Lây truyền từ mẹ sang con: Phụ nữ mang thai nếu bị viêm gan B có thể truyền bệnh sang con. Tùy vào từng giai đoạn thai kỳ cụ thể mà tỷ lệ lây truyền sẽ khác nhau.
Người dân tiêm vắc xin phòng viêm gan B tại CDC Đồng Nai.
Để chủ động phòng bệnh viêm gan B cần thực hiện các biện pháp sau:
Tiêm vắc xin viêm gan B cho tất cả trẻ em trong vòng 24h sau sinh và các mũi tiếp theo lúc 2, 3 và 4 tháng tuổi theo chương trình tiêm chủng mở rộng. Người lớn chưa bị nhiễm HBV cũng cần tiêm vắc xin phòng viêm gan B.
Ngoài ra, cần kiểm soát đường lây của bệnh viêm gan B, bằng cách: Không dùng chung kim tiêm; quan hệ tình dục an toàn; tránh tiếp xúc với máu và các dịch tiết của bệnh nhân nhiễm HBV; không xăm hình, làm răng, châm cứu, xăm mắt, xăm môi... tại những cơ sở không uy tín, an toàn; phòng lây truyền từ mẹ sang con, nếu mẹ mang thai mắc viêm gan B: cần tiêm vắc xin viêm gan B liều sau sinh cho trẻ theo chương trình tiêm chủng mở rộng và phối hợp với tiêm kháng thể kháng HBV cho trẻ. Sau đó tiêm đầy đủ các liều vắc xin phòng viêm gan B cho trẻ theo quy định của chương trình tiêm chủng mở rộng.
Bên cạnh đó, người dân nên đi khám sức khỏe định kỳ 6 tháng 1 lần để chắc chắn không mắc bệnh viêm gan B. Nếu không may bị nhiễm bệnh cũng được điều trị kịp thời, tránh chuyển sang giai đoạn mạn tính.
BS.Hồ Thị Hồng (CDC Đồng Nai)
