Việt Nam là một trong những quốc gia trong khu vực Đông Nam Á có tình trạng bệnh viêm gan do virus khá phức tạp. Những biến chứng nguy hiểm của viêm gan virus là suy gan cấp, xơ gan, ung thư gan, có thể dẫn đến tử vong.
Bác sĩ Tạ Công Đoàn, Khoa Ngoại tổng hợp - tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, kiểm tra sức khỏe cho bệnh nhân N.T.T., bị ung thư gan do biến chứng viêm gan B. Ảnh: Hạnh Dung
Đáng lo ngại là bệnh viêm gan virus diễn biến âm thầm. Trong khi đó, kiến thức, nhận thức của một bộ phận người dân về căn bệnh này chưa cao nên thường đến viện khi bệnh đã trở nặng.
Lần đầu đi khám bệnh đã phát hiện bị ung thư gan
Tháng 11-2024, ông C.V.T. (68 tuổi, ngụ phường Trấn Biên) cảm thấy đau ê ở vùng hạ sườn trái nên đến Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai (ở phường Tam Hiệp) để thăm khám, làm xét nghiệm máu, nội soi. Kết quả, bác sĩ phát hiện ông T. bị viêm gan B, ung thư gan, di căn xương và tuyến thượng thận, phải điều trị bằng hóa chất, 2 tháng bơm thuốc vào cơ thể một lần. Từ đó đến nay, ông T. đã điều trị được 3 đợt, mỗi đợt nằm viện 3-4 ngày, chi phí sau khi đã trừ bảo hiểm là 4 triệu đồng.
Đang nằm viện để chờ vào hóa chất đợt 4, ông T. cho biết, trước khi phát hiện bị ung thư gan, ông không cảm thấy đau đớn gì bất thường, chỉ vàng da, sạm da, sụt cân nhiều. Đến khi cảm thấy đau ở vùng hạ sườn trái, ông mới đi khám thì bệnh đã ở giai đoạn trễ.
Tương tự, bà N.T.T. (71 tuổi, ngụ phường Long Hưng) cũng được phát hiện bị bệnh ung thư gan khi lần đầu đến Bệnh viện Chợ Rẫy (Thành phố Hồ Chí Minh) để khám bệnh.
Bà T. chia sẻ, bà không thường xuyên đi khám sức khỏe nên khi thấy đau, nặng bên hông, ăn uống không tiêu, khó thở, vàng da, bà mới đến bệnh viện khám. Do đường đi lại xa, bà T. xin chuyển từ Bệnh viện Chợ Rẫy về Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai để điều trị. Các bác sĩ đang tiến hành làm các xét nghiệm, chụp chiếu cần thiết để hội chẩn, đưa ra phác đồ điều trị cho bà T.
Chủ đề của Ngày Thế giới Phòng, chống viêm gan năm 2025 là “Viêm gan - Cùng nhau phá vỡ rào cản” nhằm kêu gọi hành động khẩn cấp để tháo gỡ các rào cản tài chính, xã hội và hệ thống, bao gồm cả sự kỳ thị đang cản trở quá trình loại trừ viêm gan và phòng ngừa ung thư gan.
Theo Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), viêm gan do virus hay viêm gan siêu vi là bệnh viêm gan do các chủng virus viêm gan A, B, C, D, E gây ra, trong đó viêm gan B và C là phổ biến nhất. Con đường lây truyền là qua quan hệ tình dục không an toàn, qua đường máu, từ mẹ sang con. Viêm gan A và E lây truyền chủ yếu do dùng thực phẩm hoặc nước bị nhiễm virus. Viêm gan D chỉ lây truyền khi có mặt viêm gan B và có đường lây truyền tương tự viêm gan B.
Ở trẻ em, viêm gan virus là một vấn đề sức khỏe đáng lo ngại nhưng thường bị bỏ qua do triệu chứng không rõ ràng hoặc dễ bị nhầm lẫn với các bệnh thông thường khác.
Bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Cao Cường, Khoa Nội tổng hợp, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai, cho hay nhiều bệnh nhi chỉ được phát hiện bệnh qua tình cờ khám sức khỏe định kỳ hoặc khi điều trị các bệnh lý khác. Còn một số bệnh nhi được phát hiện bệnh khi có các triệu chứng viêm gan cấp như: gan, lách to, đau tức vùng hạ sườn phải, vàng da, vàng mắt, tiểu sẫm màu, ăn kém, bụng trướng nhẹ, có chấm, mảng xuất huyết dưới da. Trường hợp nặng có thể dẫn đến suy gan cấp, rất nguy hiểm đến tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.
Các biện pháp phòng bệnh
Theo bác sĩ Tạ Công Đoàn, Khoa Ngoại tổng hợp - tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, thống kê cho thấy, có khoảng 60-70% bệnh nhân bị ung thư tế bào gan nguyên phát có yếu tố nguy cơ là mắc viêm gan B, C mạn tính.
Một vấn đề đáng lo ngại là bệnh viêm gan B, C thường diễn tiến thầm lặng, không có triệu chứng rầm rộ. Đến khi khối u gan to, có biến chứng như chèn nén vào mạch máu hoặc gây ra những triệu chứng như suy gan cấp, xơ gan mạn dẫn đến ung thư gan thì bệnh nhân mới biết và đi khám bệnh. Điều đó làm tăng chi phí điều trị và tăng gánh nặng trong cộng đồng.
Hiện nay có 2 nhóm phương pháp chính để điều trị bệnh ung thư gan. Đó là nhóm điều trị triệt căn nhằm loại bỏ hoàn toàn khối u (gồm phẫu thuật cắt gan theo giải phẫu, ghép gan, đốt u bằng sóng cao tần, tiêm cồn tuyệt đối vào khối u); nhóm điều trị không triệt căn (nút mạch hóa chất chọn lọc, nút mạch phóng xạ, xạ trị, hỗ trợ giảm đau…). Tại Bệnh viện Đa khoa Đồng Nai, khoảng 5 năm trở lại đây đã thực hiện kỹ thuật mổ cắt gan theo giải phẫu Takasaki cho hơn 100 bệnh nhân bị ung thư gan.
Để phòng bệnh viêm gan virus, bác sĩ khuyến cáo thai phụ mắc viêm gan B cần xét nghiệm đánh giá tình trạng nhiễm virus để có các biện pháp dự phòng lây truyền từ mẹ sang con. Khi trẻ được sinh ra, cần tiêm vaccine viêm gan B càng sớm càng tốt, tốt nhất là trong vòng 24 giờ sau khi sinh. Với thanh, thiếu niên và người lớn cần xét nghiệm máu xem đã bị nhiễm viêm gan B chưa, nếu chưa bị mà cơ thể chưa có kháng thể thì cần tiêm vaccine phòng bệnh ngay.
Ngoài ra, cần kiểm soát các đường lây nhiễm của viêm gan virus. Đó là ăn chín, uống chín, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước sạch, nhất là sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã cho em bé, trước khi nấu ăn và trước khi ăn. Rửa rau và trái cây bằng nước sạch, tốt nhất là dưới vòi nước chảy.
Không dùng chung bơm kim tiêm, kim xăm mình, môi, lông mày và các vật dụng cá nhân như bàn chải răng, dao cạo với người khác. Không để các vết thương bị hở tiếp xúc trực tiếp với máu của người khác. Sử dụng bao cao su đúng cách khi quan hệ tình dục.
Người bị bệnh viêm gan virus nên ăn nhiều rau xanh và trái cây, hạn chế ăn muối, chất ngọt và chất béo; không hút thuốc lá, không uống rượu, bia và cần thận trọng khi sử dụng các loại thuốc, thực phẩm chức năng vì một số thuốc có thể gây độc cho gan.
Nguồn: Báo và PTTH Đồng Nai