Rung động là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh nghề nghiệp (BNN) ở người lao động (NLĐ) trong lĩnh vực cơ khí, xây dựng, giao thông, khai thác mỏ, lái xe tải, xe container. Rung là một trong trong những bệnh thuộc bệnh nghề nghiệp do yếu tố vật lý.
Anh Trần Văn Tuấn (45 tuổi – ngụ H.Vĩnh Cửu) là công nhân tại xí nghiệp khai thác đá số 6 (xã Thiện Tân) thuộc Công ty cổ phần xây dựng và sản xuất vật liệu xây dựng Biên Hòa cho biết: công việc hàng ngày của anh là ngồi máy khoan đá tại mỏ. Cơ thể anh phải chịu một ngoại lực do dao động của máy móc, thiết bị qua các bộ phận của máy, bệ máy khoan. Những rung động này đã làm cho anh cảm giác luôn mệt mỏi, nhức đầu, chóng mặt, đau ở cột sống…
Hay anh Nguyễn Xuân Phong (40 tuổi, ngụ TP. Biên Hòa) lái xe container với hơn 20 năm cho hay, trung bình anh chạy 200-250 km/1 ngày; có những lúc hàng nhiều anh chạy nhiều hơn. Dưới sự rung động của xe chạy, và việc phải ngồi một chỗ thời gian dài làm cho anh hay có những cơn đau vai gáy, cơn đau ở cột sống, tê chân…
Cử nhân Nguyễn Thị Hoài Phương, Khoa Y tế công cộng – TTYT Long Thành cho biết: “Rung động là những dao động cơ học phát sinh từ máy móc, động cơ, dụng cụ lao động truyền qua các kết cấu cứng của thiết bị, nhà xưởng, nền đất đến người lao động và môi trường xung quanh. Nhiều ngành sản xuất có sử dụng các thiết bị tạo ra rung động như các máy đầm rung, máy chèn đá, máy khoan đá, máy tán rivê, máy đầm bê tông, máy lèn đá cho đường sắt, máy cưa, máy tán, ô tô máy kéo, máy cày, máy giặt…”.
Rung động từ các loại máy khoan đá, máy xay đá ảnh hưởng rất lớn đến người lao động.
Ảnh hưởng của rung động tới cơ thể người phụ thuộc vào thời gian tiếp xúc, vị trí tác động, tần số rung, biên độ rung, vận tốc rung, gia tốc rung, hướng tác động… của rung động. Rung động thường được phân loại thành 2 loại đó là rung động toàn thân và rung động cục bộ.
Rung động toàn thân (chấn động chung) làm cho toàn bộ cơ thể người dao động khi ở tư thế ngồi hoặc đứng trên thiết bị, bệ máy, sàn đặt máy để vận hành thiết bị lớn như xe tải, xe lu, máy kéo, máy xúc, cần trục, máy liên hợp khai thác mỏ, trong đó rung động truyền từ máy qua sàn nhà, ghế ngồi đến người. “Tác hại nghề nghiệp nghiêm trọng nhất do rung toàn thân là gây tổn thương vùng thắt lưng. Đau thắt lưng gặp nhiều ở nghề lái xe do rung toàn thân kết hợp với tư thế ngồi. Rung toàn thân còn là nguyên nhân gây đau thắt lưng do thoái hoá đốt sống và rối loạn chức năng cột sống”, CN Phương chia sẻ thêm.
Rung cục bộ (chấn động cục bộ) ảnh hưởng đến một vài bộ phận của cơ thể người như bàn tay, ngón tay, cổ tay, khuỷu tay, vai… khi sử dụng dụng cụ cầm tay như búa khoan, búa tán ri vê, búa dũi ba via vật đúc, máy mài, máy cưa, máy cắt… với tần số rung động từ 30 đến 400 Hz.
Đối với lao động nữ, rung động còn tác động đến cơ quan sinh dục như lệch tử cung, sa âm đạo…
“Để hạn chế ảnh hưởng của rung động tới sức khỏe của người lao động, các công ty cần có những biện pháp giảm rung như cân bằng máy, gắn vào máy bộ tắt rung động lực, tiêu tán năng lượng trong môi trường cản, giảm xóc bằng lò xo, lắp thêm thiết bị giảm rung bằng ống thủy lực, long đền vênh. Bên cạnh đó, cần phải có lịch làm việc, giãn ca, giãn giờ, giải lao giữa giờ để bảo vệ sức khỏe cho người lao động. Khám sức khỏe định kì hằng năm, làm các xét nghiệm chuyên khoa (xương khớp, thần kinh, tuần hoàn) cho NLĐ có tiếp xúc với rung động để phát hiện sớm các bệnh do rung, áp dụng chế độ điều trị phục hồi chức năng”, CN Phương khuyến cáo.
Mai Liên