Giun sán là loài hay ký sinh tại ruột người và động vật. Nếu không được chẩn đoán và chữa trị kịp thời, giun sán có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng đối với sức khỏe của người bệnh.
BS.CKI Vũ Hồng Phương Thy - Chuyên khoa Da liễu Bệnh viện ĐHYD Shing Mark cho biết: Nhiễm giun sán là tình trạng cơ thể bị nhiễm các loại ký sinh trùng, thường là giun hoặc sán, sống ký sinh trong đường ruột hoặc các cơ quan khác như gan, phổi và não. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Có rất nhiều nguyên nhân gây nhiễm giun sán như thực phẩm và nước uống không an toàn, ăn uống thực phẩm sống hoặc chưa chín kỹ như rau sống, thịt tái, hải sản sống; tiếp xúc với đất hoặc nước nhiễm bẩn khi đi chân trần hoặc chơi đùa vào môi trường nhiễm khuẩn như ruộng bùn. Tiếp xúc với động vật: giun sán có thể lây nhiễm qua việc tiếp xúc với phân động vật nhiễm bệnh. Tiêu thụ thực phẩm không đảm bảo vệ sinh như thức ăn đường phố (bụi bặm, không bảo quản kỹ), thức ăn sống hoặc chưa chín kỹ như rau sống, thịt tái chín, hải sản sống. Vệ sinh cá nhân kém: không rửa tay sạch trước khi ăn hoặc sau khi đi vệ sinh.
Tiết canh là món ăn gây nhiễm giun sán cho người dùng.
Khi cơ thể bị nhiễm giun sán thường gặp các triệu chứng như: Dị ứng da hoặc phát ban, ngứa da nhiều, cảm giác như con gì bò dưới da; Đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy hoặc táo bón; Ngứa hậu môn, đặc biệt là vào ban đêm; Sụt cân không rõ nguyên nhân; Mệt mỏi, thiếu máu hoặc suy dinh dưỡng. Nếu nặng hơn, người bệnh sẽ trở nên suy nhược, suy dinh dưỡng, thiếu máu, nhược sắc… Khi mắc giun sán, sức đề kháng yếu đi có thể tạo thuận lợi để phát triển sang một số biến chứng khác thường thấy như: thiếu vitamin, sốt lạnh run, kiết lỵ, tắc ruột; lồng ruột, xuất huyết tiêu hóa, viêm phúc mạc, tắc ống mật, nhiễm trùng ống dẫn mật. Viêm tụy, xơ gan, u hoặc áp xe gan.
“Đặc biệt, khi có những dấu hiệu nặng về rối loạn tiêu hóa như tiêu chảy hoặc táo bón, đau bụng quanh rốn, thường xuyên đi cầu hoặc ói ra giun; nếu người nhiễm giun kim thường bị ngứa ở vùng hậu môn mỗi buổi tối muộn. Cơ thể có biểu hiện suy nhược, thiếu chất, thì bệnh nhân cần đến các cơ sở y tế để được thăm khám, không tự ý mua thuốc điều trị tại nhà và tái khám sau điều trị để đảm bảo loại bỏ hoàn toàn giun sán”,- BS Thy cho biết.
Để chẩn đoán chính xác nhiễm giun sán, bệnh nhân có thể được chỉ định làm một số xét nghiệm như: Xét nghiệm phân, đây là xét nghiệm phổ biến nhất để tìm trứng giun hoặc giun trưởng thành trong phân; Xét nghiệm máu: đánh giá các dấu hiệu nhiễm trùng hoặc thiếu máu do giun sán gây ra. Các xét nghiệm huyết thanh học có thể tìm kiếm kháng thể đối với một số loại giun sán. Hiện tại có rất nhiều loại giun sán (giun đũa chó mèo, giun lươn, sán chó, sán máng…) cần tầm soát tất cả để tránh bỏ sót; Xét nghiệm băng keo hậu môn: sử dụng miếng băng keo dán vào hậu môn vào buổi sáng sớm để phát hiện trứng giun kim; Siêu âm, chụp CT hoặc MRI: sử dụng khi nghi ngờ giun sán di chuyển đến các cơ quan nội tạng khác như gan hoặc não; Sinh thiết: lấy mẫu mô để kiểm tra nếu nghi ngờ giun sán ký sinh ở cơ bắp hoặc các cơ quan khác.
“Để phòng tránh nhiễm giun sán, cần vệ sinh cá nhân sạch sẽ như: Rửa tay thường xuyên với xà phòng, đặc biệt trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh, cắt móng tay, không đưa tay lên miệng. Chế biến thực phẩm an toàn: ăn chín, uống sôi và tránh tiêu thụ thực phẩm sống. Giữ vệ sinh môi trường nơi sinh sống sạch sẽ, không để rác thải bừa bãi. Tẩy giun định kỳ 6 tháng/lần cho cả gia đình. Hạn chế tiếp xúc với đất hoặc nước bẩn: mang giày dép khi ra ngoài và không chơi đùa trong môi trường đất cát nhiễm khuẩn. Kiểm soát động vật nuôi: tẩy giun cho thú cưng định kỳ và giữ vệ sinh môi trường sống của chúng”, - BS Thy khuyến cáo.
Nhiễm giun sán là bệnh lý phổ biến nhưng có thể phòng ngừa và điều trị dễ dàng nếu được phát hiện kịp thời. Thực hiện tốt các biện pháp vệ sinh cá nhân và ăn uống an toàn là chìa khóa giúp bạn và gia đình luôn khỏe mạnh, tránh xa nguy cơ nhiễm giun sán.
Mai Chi