Tật khúc xạ ở trẻ em đang trở thành một vấn đề đáng báo động không chỉ trên cả nước mà còn tại địa bàn tỉnh Đồng Nai. Theo thống kê của Hội đồng Nhãn khoa Việt Nam năm 2024, có khoảng 5 triệu trẻ em trong độ tuổi đến trường ở Việt Nam mắc các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị, loạn thị, chiếm 30-40% tổng số trẻ. Trong đó, cận thị là phổ biến nhất và có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
Nhân viên y tế đo khúc xạ cho bé Vũ Trung kiên.
Tại Đồng Nai, câu chuyện của nhiều gia đình đã cho thấy rõ những hệ lụy của việc lạm dụng thiết bị điện tử, một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra các vấn đề về mắt ở trẻ.
Từ thói quen sử dụng thiết bị điện tử đến các tật khúc xạ
Câu chuyện của bé Vũ Trung Kiên, 12 tuổi, học sinh lớp 6 ở phường Long Bình, Đồng Nai là một ví dụ điển hình. Sau một thời gian dài sử dụng điện thoại để học và giải trí, Kiên bắt đầu có các triệu chứng bất thường như mắt ngứa, đau rát, đỏ và mờ. Khi được đưa đi khám, bác sĩ chẩn đoán bé bị cận thị ở mắt phải và cận, loạn thị ở mắt trái. Bố của Kiên, anh Vũ Văn Trường, chia sẻ rằng do công việc làm ca đêm nên anh không thể quản lý được thời gian con sử dụng điện thoại, dẫn đến việc bé thường chơi game kéo dài.
Một trường hợp khác đến khám mắt tại Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai cũng được chẩn đoán cận thị lên tới độ 5 là bé Nguyễn Lan Anh, 6 tuổi, ngụ P. Tam Hiệp, Đồng Nai. Mẹ bé chia sẻ, để bé khỏi mè nheo, chị thường cho con xem điện thoại. Từ nhỏ, do bé biếng ăn nên đến bữa, chị phải cho bé coi điện thoại hoặc ti vi thì con mới chịu ăn. Không ngờ, thói quen đó đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến thị lực của con.
Những câu chuyện như trên không hiếm gặp khi trẻ được sử dụng thiết bị điện tử quá sớm và quá nhiều hiện nay. Nhiều phụ huynh đến khi thấy con có biểu hiện bất thường như nheo mắt, nhìn nghiêng hoặc phải lại gần để nhìn rõ mới “tá hỏa” đưa con đi khám.
Tại Bệnh viện Nhi Đồng Đồng Nai, mỗi ngày có từ 80-100 ca đến khám mắt, trong đó hơn 20 ca liên quan đến tật khúc xạ, chủ yếu là cận thị, còn lại là viễn thị, loạn thị.
BS.CKI Bùi Thị Nga - Phó khoa, Phụ trách Khoa Mắt cho biết, nguyên nhân chính dẫn đến các tật khúc xạ ở trẻ em không chỉ do yếu tố di truyền (chiếm khoảng 25%) mà còn do thói quen sinh hoạt không hợp lý. Việc tiếp xúc với ánh sáng xanh từ các thiết bị điện tử trong thời gian dài đã làm gia tăng đáng kể tỷ lệ mắc tật khúc xạ. Bên cạnh đó, các yếu tố như thiếu ánh sáng, thiếu dinh dưỡng và ít vận động ngoài trời cũng góp phần gây nên các vấn đề về mắt.
Hậu quả của tật khúc xạ không chỉ dừng lại ở việc ảnh hưởng đến học tập và sinh hoạt hàng ngày. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, trẻ có thể đối mặt với nguy cơ bị lác hoặc nhược thị. Bác sĩ Nga giải thích, nhược thị là tình trạng mắt dần quen với thị lực kém và không thể cải thiện tầm nhìn ngay cả khi đeo kính. Điều trị nhược thị là một quá trình phức tạp và đòi hỏi sự kiên trì, trẻ phải đeo miếng che mắt từ 4-6 giờ mỗi ngày.
Phòng ngừa và bảo vệ đôi mắt trẻ từ những thói quen nhỏ
Để bảo vệ đôi mắt của trẻ, các chuyên gia y tế khuyến cáo phụ huynh cần chủ động áp dụng các biện pháp phòng ngừa từ sớm. Bác sĩ Bùi Thị Nga đưa ra một số lời khuyên quan trọng:
- Kiểm soát thời gian sử dụng thiết bị điện tử: Để hạn chế mắt ảnh hưởng khi trẻ dùng thiết bị điện tử, cha mẹ cần quy định thời gian sử dụng. Đồng thời, áp dụng nguyên tắc 20-20, sau mỗi 20 phút sử dụng thiết bị, cho trẻ nghỉ ngơi 20 giây và nhìn vào vật ở khoảng cách xa khoảng 6 mét để thư giãn mắt.
- Đảm bảo môi trường học tập và sinh hoạt hợp lý: Cần cung cấp đủ ánh sáng khi trẻ học tập, đảm bảo tư thế ngồi đúng và khoảng cách phù hợp với màn hình.
- Khuyến khích hoạt động ngoài trời: Việc cho trẻ tham gia các hoạt động thể chất, vui chơi ngoài trời sẽ giúp mắt được thư giãn và nhìn xa, hạn chế tình trạng căng thẳng do nhìn gần liên tục.
- Chú trọng dinh dưỡng: Bổ sung các loại thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất tốt cho mắt. Nhất là các thực phẩm giàu vitamin A như: cà rốt, cà chua, bí đỏ, ớt chuông, bông cải xanh, các loại rau màu xanh đậm, gan, trứng gà, cá, dâu tằm… Các loại cá biển, hải sản chứa nhiều acid béo Omega-3 cũng giúp cải thiện thị lực và thúc đẩy sức khỏe võng mạc phía sau mắt.
- Khám mắt định kỳ: Phụ huynh nên đưa trẻ đi khám mắt 6 tháng một lần để phát hiện sớm các vấn đề về thị lực và có hướng điều trị kịp thời.
Bác sĩ khám mắt cho trẻ tại Khoa Mắt, Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai.
Về phía nhà trường, việc giảm bớt thời gian học trực tuyến và tăng cường các giờ ra chơi để học sinh vận động, tiếp xúc với ánh sáng tự nhiên cũng là một giải pháp hữu hiệu. Áp dụng đồng bộ các biện pháp từ gia đình đến nhà trường sẽ góp phần bảo vệ đôi mắt của trẻ, hạn chế các nguy cơ liên quan đến tật khúc xạ.
Thiên Thanh