Hiện nay, tỷ lệ mắc bệnh rối loạn tiền đình đang có xu hướng gia tăng ở các quốc gia trên toàn thế giới. Ước tính có khoảng 35% người trên 40 tuổi ghi nhận tình trạng rối loạn tiền đình và con số này đang có xu hướng trẻ hóa.
Tiền đình là một hệ thống thuộc hệ thần kinh, nằm ở phía sau hai bên ốc tai, có nhiệm vụ chính là duy trì tư thế, dáng bộ, phối hợp cử động mắt, đầu và thân mình. Khi chúng ta di chuyển, cúi, xoay người,... tiền đình sẽ nghiêng lắc theo các động tác này để giữ tư thế thăng bằng cho cơ thể.
Rối loạn tiền đình là bệnh lý gây ra trạng thái mất cân bằng về tư thế, khiến người bệnh thường xuyên bị chóng mặt, hoa mắt, ù tai, buồn nôn, đi đứng lảo đảo,...
Trong cơn bệnh, nếu người bệnh cố gắng đi lại thì có thể bị ngã, gây chấn thương trầy xước da hay thậm chí là gãy tay, chân, chấn thương sọ não (do đập đầu vào vật cứng/nền đất cứng)... Biến chứng nguy hiểm nhất của rối loạn tiền đình là gây đột quỵ do máu lên não kém.
Rối loạn tiền đình khiến người bệnh thường xuyên bị chóng mặt, hoa mắt...
Có nhiều nguyên nhân gây rối loạn tiền đình trong đó có thể do các nguyên nhân như:
• Viêm tai giữa do nhiễm virus hoặc vi khuẩn ở tai...
• Do chấn thương đầu.
• Do rối loạn tuần hoàn máu như tắc động mạch tiền đình, co thắt động mạch cột sống ảnh hưởng đến tai trong hoặc não.
• Bệnh rối loạn tiền đình cũng có thể do các yếu tố di truyền và môi trường sống (ô nhiễm tiếng ồn, stress...).
Thực tế cho thấy, trong xã hội hiện đại, rối loạn tiền đình càng trở nên phổ biến, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng bệnh lí này có liên quan đến yếu tố tuổi tác, giới tính, điều kiện môi trường sống và làm việc. Tuổi cao làm tăng nguy cơ bị bệnh, ước tính có khoảng 35% người trên 40 tuổi ghi nhận tình trạng rối loạn tiền đình và hiện nay con số này đang có xu hướng trẻ hóa.
Bệnh gặp nhiều hơn ở nữ giới, những người làm việc hoặc sinh sống ở môi trường tiếng ồn lớn, căng thẳng, ít vận động hoặc thời tiết khó chịu khi chuyển mùa...
Biểu hiện rối loạn tiền đình
• Chóng mặt, quay cuồng, choáng váng.
• Không thể bước đi, dễ ngã do mất cân bằng và mất định hướng không gian.
• Rối loạn thị giác như nhìn mờ, hoa mắt, nhạy cảm với ánh sáng...
• Rối loạn thính giác như ù tai.
• Nhận thức hoặc tâm lý thay đổi như lo lắng quá mức, khó tập trung, giảm khả năng chú ý...
• Nhịp tim, nhịp thở nhanh, hay hồi hộp, đánh trống ngực, huyết áp cao (nếu nguyên nhân gây bệnh do tăng huyết áp) hoặc huyết áp thấp (trong trường hợp bệnh hình thành do huyết áp thấp),...
Khi nhận thấy các dấu hiệu và nghi ngờ mắc bệnh rối loạn tiền đình, người bệnh cần đến bệnh viện để làm các cận lâm sàng cần thiết, qua đó bác sĩ sẽ xác định tình trạng của người bệnh nhằm đưa ra phương án điều trị hiệu quả.
Các bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh làm các cận lâm sàng như đo điện não đồ, lưu huyết não hoặc các xét nghiệm hình ảnh như chụp X-quang, chụp CT, chụp cộng hưởng từ,... nhằm phát hiện các khối u, tai biến và sự bất thường về mô mềm khác mà có thể gây các triệu chứng mất thăng bằng như chóng mặt hoặc ngất.
Cách xử trí khi bị rối loạn tiền đình
Khi các triệu chứng của bệnh kể trên lặp đi lặp lại nhiều lần, hãy đến các cơ sở y tế để được thăm khám và tham khảo ý kiến bác sĩ nhằm đưa ra hướng điều trị thích hợp nhất. Tuy nhiên, việc thực hiện các biện pháp thay đổi lối sống có thể hạn chế hoặc giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh rối loạn tiền đình ngay tại nhà cụ thể như:
• Người bệnh hạn chế đọc sách, sử dụng điện thoại hay làm việc trên máy tính khi đang di chuyển bằng xe ôtô, xe buýt hoặc tàu lửa. Khi xuất hiện chóng mặt cần nằm xuống và hít thở đều, có thể nhắm mắt lại để giảm kích thích của ánh sáng.
• Có thể mang theo kính mát và đội mũ nếu tình trạng rối loạn tiền đình xuất phát từ nguyên nhân nhạy cảm với ánh sáng.
• Cần tránh đi máy bay nếu đang bị viêm xoang, viêm tai hoặc tai bị tắc nghẽn. Tránh nghe nhạc với âm thanh lớn, tránh nơi có nhiều tiếng ồn hoặc ra ngoài trời nắng mà không sử dụng vật che chắn.
• Nên tăng cường vận động thể dục thể thao nhằm tăng cường lưu thông tuần hoàn não, thận trọng các động tác vận động quá sức, các tác động vùng đầu cổ.
• Hạn chế căng thẳng trong sinh hoạt và lao động. Có thể xen kẽ các khoảng thời gian nghỉ ngắn đồng thời có sự sắp xếp và phân bổ công việc để tránh bị quá tải.
• Ngoài ra, cần có chế độ dinh dưỡng lành mạnh, tốt cho hệ tim mạch cũng như bổ sung nhiều rau xanh, trái cây và hạn chế mỡ động vật cũng là một yếu tố rất quan trọng. Uống đủ nước mỗi ngày, một người nên uống khoảng 1,5 – 2 lít nước/ngày để cung cấp đủ nước cho các quá trình trao đổi chất và các hoạt động của cơ thể được diễn ra hiệu quả. Cần hạn chế tối thiểu rượu, bia, thuốc lá, cà phê và các chất kích thích có hại.
• Cần khám sức khỏe định kỳ để phát hiện và can thiệp kịp thời ngay khi thấy xuất hiện dấu hiệu của bệnh rối loạn chức năng tiền đình, để giúp phòng ngừa những bệnh lý nặng như: Tai biến mạch não, u não.
Theo Sức khoẻ và Đời sống