Bệnh tay chân miệng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính do vi rút thuộc nhóm Enterovirus gây ra. Bệnh lây từ người sang người chủ yếu qua đường tiêu hóa. Nguồn lây chính từ nước bọt, phỏng nước và phân của người bệnh.
Theo báo cáo giám sát bệnh truyền nhiễm 20 tỉnh/thành phố khu vực phía Nam, đến tuần 20/2023 đã ghi nhận 5.765 ca bệnh tay chân miệng và đang có xu hướng tăng dần kể từ tuần 18, trong đó ghi nhận 01 trường hợp tử vong. Tại Đồng Nai, trong tuần 21/2023 số ca mắc tay chân miệng tăng nhẹ ở các huyện Vĩnh Cửu, Nhơn Trạch, Định quán; cộng dồn đến hết tuần 21/2023 đã ghi nhận 740 ca bệnh tay chân miệng trên toàn tỉnh.
Bệnh thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt tập trung ở nhóm tuổi dưới 3 tuổi. Trẻ em có nguy cơ lây nhiễm vi rút và mắc bệnh cao hơn vì các em có hệ miễn dịch yếu hơn và ý thức phòng bệnh chưa cao bằng người lớn. Tuy nhiên, tất cả những ai chưa từng mắc bệnh đều có nguy cơ lây nhiễm khi tiếp xúc với nguồn lây. Các yếu tố sinh hoạt tập thể như trẻ đi học tại nhà trẻ, mẫu giáo là các yếu tố nguy cơ lây truyền bệnh, đặc biệt là trong các đợt dịch bùng phát.
Một số dấu hiệu nhận biết bệnh tay chân miệng như loét miệng, lợi, lưỡi, phỏng nước ở lòng bàn tay, bàn chân...
Triệu chứng chính của bệnh là tổn thương da, niêm mạc dưới dạng phỏng nước ở các vị trí đặc biệt như niêm mạc miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, gối. Bệnh có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm não-màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp dẫn đến tử vong nếu không được phát hiện sớm và xử trí kịp thời. Do đó, khi trẻ mắc bệnh tay chân miệng, cần cho trẻ nghỉ học, tránh tiếp xúc với các trẻ khác trong gia đình, hàng xóm. Theo dõi các triệu chứng, tiến triển của bệnh, đặc biệt các dấu hiệu cảnh báo bệnh diễn biến nặng để có thể đưa trẻ tới bệnh viện kịp thời.
03 dấu hiệu cảnh báo bệnh diễn biến nặng
Trẻ quấy khóc liên tục kéo dài: Khi bị tay chân miệng, trẻ có thể quấy khóc cả đêm hoặc cứ ngủ từ 15 - 20 phút lại dậy và quấy khóc liên tục. Đây chính là dấu hiệu cảnh báo tình trạng nhiễm độc thần kinh ở giai đoạn sớm.
Sốt cao không đáp ứng điều trị: Trẻ sốt trên 38,5 độ kéo dài hơn 48 giờ và không đáp ứng với thuốc hạ sốt.
Giật mình: Đây là dấu hiệu cảnh báo tình trạng nhiễm độc thần kinh. Phụ huynh cần chú ý quan sát tần suất trẻ bị giật mình có thường xuyên hay không ngay cả khi trẻ đang chơi đùa.
Các biện pháp phòng bệnh tay chân miệng
Hiện nay thời tiết tại khu vực miền Nam nói chung và tỉnh Đồng Nai nói riêng đang bắt đầu mùa mưa, nhiệt độ, độ ẩm môi trường thay đổi cộng với sự giao lưu đi lại, các hoạt động hè của các em học sinh tăng cao, trong khi ý thức và hành vi vệ sinh phòng bệnh của các em chưa cao là những điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh phát sinh và phát triển, đặc biệt là bệnh lây truyền qua đường tiêu hóa như tay chân miệng. Để chủ động phòng chống bệnh tay chân miệng, người dân và cộng đồng cần thực hiện các biện pháp sau:
Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng dưới vòi nước chảy nhiều lần trong ngày (cả người lớn và trẻ em), đặc biệt trước khi chế biến thức ăn, trước khi ăn/cho trẻ ăn, trước khi bế ẵm trẻ, sau khi đi vệ sinh, sau khi thay tã và làm vệ sinh cho trẻ.
Vệ sinh ăn uống: Thức ăn cho trẻ cần đảm bảo đủ chất dinh dưỡng; ăn chín, uống chín; vật dụng ăn uống phải đảm bảo được rửa sạch sẽ trước khi sử dụng (tốt nhất là ngâm tráng nước sôi); sử dụng nước sạch trong sinh hoạt hằng ngày; không mớm thức ăn cho trẻ; không cho trẻ ăn bốc, mút tay, ngậm mút đồ chơi; không cho trẻ dùng chung khăn ăn, khăn tay, vật dụng ăn uống như cốc, bát, đĩa, thìa, đồ chơi chưa được khử trùng.
Làm sạch đồ chơi, nơi sinh hoạt: Hộ gia đình, nhà trẻ mẫu giáo, các hộ trông trẻ tại nhà cần thường xuyên lau sạch các bề mặt, vật dụng tiếp xúc hằng ngày như đồ chơi, dụng cụ học tập, tay nắm cửa, tay vịn cầu thang, mặt bàn/ghế, sàn nhà bằng xà phòng hoặc các chất tẩy rửa thông thường.
Thu gom và xử lý chất thải của trẻ: Sử dụng nhà tiêu hợp vệ sinh, phân, chất thải của trẻ phải được thu gom, xử lý và đổ vào nhà tiêu hợp vệ sinh.
Theo dõi phát hiện sớm: Thường xuyên theo dõi sức khỏe của trẻ. Không cho trẻ tiếp xúc với người bệnh hoặc nghi ngờ mắc bệnh. Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh cần đưa trẻ đi khám và cách ly, điều trị kịp thời theo hướng dẫn của bác sĩ tránh lây bệnh cho các trẻ khác.
BS.Hồ Thị Hồng
CDC Đồng Nai