Hiện nay trong 63 tỉnh, thành trên cả nước có 42 tỉnh, thành được kiểm tra đánh giá công nhận địa phương đạt tiêu chí loại trừ bệnh sốt rét theo quy định của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO). Dự kiến, cuối năm 2023 sẽ có thêm 5 địa phương công bố loại trừ căn bệnh này, trong đó có tỉnh Đồng Nai.
Để đạt được mục tiêu này, thời gian qua ngành y tế tỉnh Đồng Nai đã và đang nỗ lực triển khai nhiều hoạt động, đặc biệt tăng cường công tác giám sát dịch tễ, xét nghiệm đối với những người ngoại lai nhằm kịp thời phát hiện sớm ca bệnh.
Chủ động triển khai các biện pháp phòng bệnh
Theo Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) tỉnh Đồng Nai, trong những năm vừa qua 3 huyện Tân Phú, Định Quán và Vĩnh Cửu là những địa phương có số dân nguy cơ mắc sốt rét cao, do địa bàn nhiều người đi làm theo mùa vụ ở các tỉnh Bình Phước, Lâm Đồng và Bình Thuận - là những tỉnh có tỷ lệ mắc sốt rét còn cao, nguy cơ mang mầm bệnh về. Tuy nhiên thời gian gần đây nhờ đẩy mạnh các hoạt động phòng chống dịch bệnh, đặc biệt là bệnh sốt rét nên các địa phương nhiều năm nay không ghi nhận ca sốt rét nào trên địa bàn.
Điều dưỡng Dương Thuỳ Trang, phụ trách chương trình sốt rét Khoa Kiểm soát bệnh tật HIV/AIDS Trung tâm Y tế huyện Vĩnh Cửu cho biết: Hiện nay huyện đang làm hồ sơ để được công nhận loại trừ bệnh sốt rét trên địa bàn huyện, mặc dù đã nhiều năm liền không ghi nhận ca bệnh, tuy nhiên để đảm bảo an toàn cũng như để tránh những ca bệnh vãng lai du nhập vào địa bàn huyện nên Vĩnh Cửu cũng tăng cường các biện pháp phòng ngừa như phun hoá chất, tẩm mùng, truyền thông để người dân tăng cường cảnh giác không lơ là chủ quan.
Cụ thể trong năm 2022, Trung tâm y tế huyện Vĩnh Cửu tổ chức phun hóa chất phòng chống bệnh sốt rét tại các địa điểm chủ chốt như xã Phú Lý, Hiếu Liêm và khu bảo tồn thiên nhiên văn hoá Đồng Nai với tổng diện tích hơn 53 nghìn m2, tổng số dân được bảo vệ là 430 người . Cấp hơn 7 ngàn màn tẩm hóa chất cho người dân và các trạm kiểm lâm thuộc Khu Bảo tồn thiên nhiên - văn hóa Đồng Nai; phối hợp với các trạm y tế xã tăng cường công tác truyền thông phòng chống bệnh sốt rét trên các phương tiện thông tin đại chúng như: loa, đài phát thanh xã, truyền thông bằng xe lưu động, phân phát tờ rơi… để người dân hiểu về nguy cơ và tác hại khi mắc bệnh sốt rét nhằm có các biện pháp phòng chống; thực hiện giám sát côn trùng định kỳ để phát hiện sự biến động về mật độ véc tơ truyền bệnh sốt rét... Trung tâm đã triển khai 4 điểm kiểm soát sốt rét được đặt tại cửa rừng thuộc 3 xã: Mã Đà, Hiếu Liêm, Phú Lý nhằm quản lý và lấy máu làm xét nghiệm đối với người đi rừng, ngủ rẫy.
Nhân viên y tế bắt muỗi tại huyện Vĩnh Cửu để phân loại muỗi.
Tương tự tại huyện Định Quán, bà Phạm Thị Hải Yến phụ trách chương trình sốt rét Khoa kiểm soát bệnh tật HIV/AIDS Trung tâm Y tế huyện Định Quán cho biết, mặc dù những năm gần đây không ghi nhận ca bệnh sốt rét nào trên địa bàn huyện, tuy nhiên huyện vẫn triển khai các biện pháp phòng ngừa dịch có thể xảy ra. Trong năm 2022, huyện đã tẩm mùng hóa chất cho gần 11 ngàn nhân khẩu với gần 5500 mùng lớn. Huyện cũng triển khai bắt muỗi trước và sau khi tẩm mùng và bắt muỗi theo định kỳ tại xã Thanh Sơn.
Theo BS. CKI Nguyễn Thanh Tùng, Trưởng khoa Ký sinh trùng - Côn trùng, CDC Đồng Nai, mặc dù đã nhiều năm nay Đồng Nai không ghi nhận ca sốt rét nội địa nào trên địa bàn tỉnh, tuy nhiên để loại trừ và ngăn chặn các mầm bệnh ở ngoài vào, Đồng Nai đã đẩy mạnh công tác giám sát dịch tễ, tăng cường công tác xét nghiệm đặc biệt đối với những người ngoại lai nhằm kịp thời phát hiện và điều trị tránh để chuyển sốt rét ác tính hay lây lan diện rộng, góp phần bảo vệ sức khỏe nhân dân ngày càng tốt hơn.
Tiến tới loại trừ sốt rét trên toàn tỉnh
Để được công nhận đơn vị đạt tiêu chuẩn loại trừ sốt rét bắt buộc đơn vị đó phải thực hiện được 8 tiêu chí và điều kiện theo quy định, trong đó có tiêu chí bắt buộc là ít nhất 3 năm liên tục không có ca bệnh sốt rét nội địa trên địa bàn và điều kiện đảm bảo để loại trừ bệnh sốt rét là duy trì thường xuyên 3 năm liên tục, trong đó có các điều kiện cụ thể như: phân công cán bộ chuyên trách về phòng chống và loại trừ bệnh sốt rét; 100% các trường hợp bệnh sốt rét ngoại lai được báo cáo trong vòng 48 giờ kể từ khi phát hiện; 100% các trường hợp bệnh ngoại lai được điều tra trong 3 ngày kể từ khi phát hiện; báo cáo đơn vị có khả năng xét nghiệm xác định trường hợp mắc bệnh sốt rét…
Nhờ đẩy mạnh các hoạt động phòng chống bệnh sốt rét, trong những năm gần đây tình hình dịch bệnh này trên địa bàn tỉnh luôn giữ ổn định, số ca mắc sốt rét giảm rõ rệt, số địa phương loại trừ được bệnh sốt rét tăng lên, dự kiến năm 2023 Đồng Nai sẽ loại trừ sốt rét trên địa bàn toàn tỉnh.
BS Nguyễn Thanh Tùng cho biết, tính đến thời điểm này trên địa bàn tỉnh đã có 9/11 huyện, thành phố đã được công nhận loại trừ sốt rét, 2 huyện còn lại là Vĩnh Cửu và Tân Phú đang làm hồ sơ thẩm định loại trừ sốt rét trong năm 2023, như vậy dự kiến trong năm nay Đồng Nai sẽ loại trừ sốt rét trên toàn tỉnh.
Với điều kiện cần và đủ để được công nhận loại trừ sốt rét thì Đồng Nai sẽ đáp ứng các tiêu chí để loại trừ sốt rét trong năm nay.
Thanh Tú