Trong hành trình nuôi con bằng sữa mẹ, người cha giữ vai trò không thể thiếu. Sự chia sẻ và đồng hành kịp thời từ người cha không chỉ giúp người mẹ vơi bớt gánh nặng, có thêm động lực để duy trì nguồn sữa quý giá, mà còn góp phần xây dựng một môi trường gia đình ấm áp, yêu thương – nền tảng cho sự phát triển toàn diện của trẻ.
Khi người cha không còn “đứng ngoài cuộc”
Tại Khoa Sản, Bệnh viện ĐK Bình Phước, hình ảnh anh Điểu Líp (31 tuổi, ngụ xã Bù Gia Mập, tỉnh Đồng Nai) tỉ mỉ cột tóc cho vợ trong lúc chị đang cho con bú khiến nhiều người xúc động. Vợ anh, chị Thị Thúy (31 tuổi), vừa sinh mổ một bé gái kháu khỉnh. Vốn là người dân tộc thiểu số, anh từng nghĩ việc chăm con là trách nhiệm của phụ nữ. Nhưng từ trải nghiệm sau sinh của vợ, những đêm mất ngủ, gầy gò, mệt mỏi anh đã thay đổi hoàn toàn.
Anh Điểu Líp chăm sóc vợ vừa mới sinh tại Bệnh viện ĐK Bình Phước.
“Trước đây, tôi nghĩ chăm con là việc của vợ. Nhưng khi thấy cô ấy kiệt sức sau sinh, tôi nhận ra mình không thể đứng ngoài. Tôi bắt đầu phụ giúp từ việc nhỏ như nấu cơm, pha sữa, thay tã…”, anh Điểu Líp chia sẻ. Tại bệnh viện, anh thuần thục trong từng thao tác chăm con, còn ở nhà, anh chủ động việc nội trợ để vợ có thời gian nghỉ ngơi, phục hồi sức khỏe.
Câu chuyện của anh Hải (27 tuổi, ngụ phường Bình Phước, tỉnh Đồng Nai) cũng để lại nhiều ấn tượng. Là người chồng trẻ, anh đã đồng hành cùng vợ từ những ngày đầu thai kỳ đến lúc con chào đời khỏe mạnh.
Anh Hải cho biết, lần đầu làm cha, tôi hồi hộp nhưng cũng háo hức vô cùng. Từ khi biết tin vợ mang thai, tôi đã xác định sẽ bên cô ấy suốt hành trình bầu bì, sinh con và nuôi con bằng sữa mẹ.
Chị Vân vợ anh Hải nói: “Chỉ vài ngày sau sinh mổ, cơ thể vẫn đau đớn, con khóc đêm liên tục, sữa chưa về. Nhiều lúc hai mẹ con cùng khóc, con vì đói, mẹ vì tủi thân. “Nếu không có anh ấy nhẹ nhàng nói ‘Không sao đâu, từ từ rồi sữa sẽ về’, tôi thật sự không biết mình đã vượt qua thế nào”.
BS.CKI Đặng Văn Luận, Trưởng khoa Sản, Bệnh viện ĐK Bình Phước cho hay, giai đoạn sau sinh là thời điểm nhạy cảm về thể chất lẫn tinh thần của người mẹ. Theo thống kê, có tới 60–70% sản phụ rơi vào tình trạng căng thẳng hoặc trầm cảm nhẹ trong 6 tuần đầu sau sinh. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến việc tiết sữa và nuôi con bằng sữa mẹ.
Vì vậy, vai trò của người chồng là vô cùng quan trọng, không chỉ là người đồng hành, người chồng cần trở thành điểm tựa tinh thần vững chắc, chia sẻ việc nhà, chăm sóc con và thấu hiểu cảm xúc của vợ. Chỉ một cử chỉ quan tâm, một lời động viên đúng lúc cũng có thể giúp người mẹ vượt qua mệt mỏi, hồi phục nhanh và duy trì sữa mẹ lâu dài.
“Tâm lý người mẹ càng ổn định, tuyến sữa hoạt động càng hiệu quả. Do đó, người chồng không nên chỉ “có mặt” mà cần thật sự nhập cuộc, từ những việc nhỏ như thay tã, pha sữa lúc nửa đêm, đến lắng nghe, vỗ về vợ những khi cô ấy cảm thấy yếu lòng” – bác sĩ Luận nói.
Theo Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc (UNICEF), khi người cha tích cực tham gia chăm sóc vợ và con, đặc biệt trong giai đoạn sau sinh, sẽ cải thiện đáng kể sức khỏe thể chất, tinh thần cho cả mẹ và bé, đồng thời tạo nền tảng cho một gia đình hạnh phúc, bền vững. UNICEF nhấn mạnh, sự hiện diện có trách nhiệm của người cha từ việc chia sẻ việc nhà, trông con, hỗ trợ mẹ nghỉ ngơi, chính là chỗ dựa tinh thần giúp cả gia đình cùng vượt qua những áp lực ban đầu.
Từ chính sách đến đời sống
Từ ngày 1-7-2025, Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) sửa đổi chính thức có hiệu lực, lần đầu tiên đánh dấu bước tiến lớn trong việc công nhận và hỗ trợ vai trò của người cha trong quá trình đồng hành cùng vợ chăm sóc trẻ sơ sinh.
Điểm mới nổi bật là nam giới được nghỉ thai sản từ 5 đến 14 ngày làm việc, sử dụng linh hoạt trong 60 ngày đầu sau khi vợ sinh con. Khoảng thời gian này được xem là “thời điểm vàng” để người cha có mặt đúng lúc – khi người mẹ vừa trải qua cuộc sinh nở, đang tập cho con bú và phải thích nghi với những thay đổi lớn về thể chất lẫn tâm lý.
Là công nhân của một công ty đóng trên địa bàn xã Đồng Xoài, tỉnh Đồng Nai, anh Điểu K. chia sẻ: “Khi biết nam giới được nghỉ thai sản từ 5 đến 14 ngày làm việc sau khi vợ sinh, vợ chồng tôi rất vui. Vì những ngày đầu sau sinh, vợ tôi rất yếu và cần có tôi bên cạnh để hỗ trợ chăm sóc, động viên tinh thần. Nếu không có chính sách này, chắc tôi cũng chẳng dám xin nghỉ nhiều, vì sợ ảnh hưởng công việc và lương thưởng.
Không chỉ dừng ở nhóm lao động có hợp đồng, chính sách lần này còn mở rộng đến người tham gia BHXH tự nguyện. Cụ thể, nếu người cha có thời gian đóng BHXH tự nguyện đủ 6 tháng trong 12 tháng trước khi vợ sinh, sẽ được nhận trợ cấp thai sản một lần với mức 2 triệu đồng mỗi con. Đây là chính sách tích cực, hướng đến hệ thống an sinh bao trùm hơn, đặc biệt với nhóm lao động tự do.
Chính sách mới không chỉ là sự thay đổi về quyền lợi, mà còn gửi đi một thông điệp quan trọng: “Chăm sóc con nhỏ không phải là trách nhiệm riêng của người mẹ”. Sự hiện diện, chia sẻ và hỗ trợ của người cha ngay từ những ngày đầu có thể tạo ra khác biệt lớn cho sức khỏe tinh thần của người mẹ và sự phát triển toàn diện của đứa trẻ.
Theo các chuyên gia, để chính sách thực sự đi vào đời sống, cần thêm nhiều nỗ lực từ các cơ sở y tế, nơi làm việc và cộng đồng. Người cha cần được tạo điều kiện tham gia lớp học tiền sản, được hỗ trợ khi đồng hành cùng vợ sau sinh và quan trọng hơn cả – cần một sự thay đổi về tư duy xã hội. Vì người đàn ông trong gia đình không chỉ là trụ cột kinh tế, mà còn là người bạn đồng hành tinh thần trong hành trình làm cha, làm mẹ.
Thanh Quyết