Thực phẩm chứa calo rỗng thường thơm ngon và đầy quyến rũ. Tuy nhiên, việc sử dụng chúng ngoài khả năng dễ bị tăng cân thì còn có nguy cơ bị thiếu nhiều chất dinh dưỡng và một số bệnh khác.
BS Trần Thị Ngần – Trưởng Khoa Dinh dưỡng, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh (CDC Đồng Nai) cho biết: Calo - là đơn vị của năng lượng trong dinh dưỡng. Calo đề cập đến năng lượng mà mọi người nhận được từ thức ăn và đồ uống mà con người tiêu thụ, năng lượng sẽ được sử dụng cho chuyển hoá cơ bản của cơ thể (hô hấp, tuần hoàn, tiêu hoá) và cho các hoạt động thể chất. “Rỗng” theo nghĩa đen có nghĩa là không có gì. Do đó, các thực phẩm được coi là calo rỗng khi những thực phẩm đó chỉ cung cấp năng lượng mà chứa ít hoặc không chứa vitamin và chất khoáng cần thiết cho cơ thể. Các thực phẩm này ngoài việc cung cấp năng lượng ra không có giá trị gì khác cho cơ thể, có thể dẫn đến tăng cân và thiếu hụt dinh dưỡng.
Một số thực phẩm và đồ uống có calo rỗng như thức ăn nhanh, khoai tây chiên, bánh quy giòn; đồ ăn nhẹ đông lạnh đóng gói, nước ngọt, bánh kẹo, rượu bia…
“Hầu hết những thức ăn này rất bắt mắt, dễ gặp, dễ bảo quản, có ở các cửa hàng tạp hoá, các cửa hàng thức ăn nhanh. Quan trọng nhất nó có những mùi vị rất dễ gây cảm giác ngon miệng, hấp dẫn đối với mọi người, đặc biệt là trẻ em và giới trẻ”- BS Ngần nói.
Cần hạn chế các loại đồ uống tăng lực, nước ngọt để hạn chế hấp thụ calo rỗng. Ảnh minh hoạ
Thành phần của các thực phẩm calo rỗng thường nhiều đường tự do, chất béo xấu, cung cấp nhiều năng lượng, tuy nhiên sẽ thiếu đi lượng chất xơ, chất béo tốt, lượng chất đạm cần thiết cho quá trình tạo hình, phát triển, đáp ứng miễn dịch, và các hoạt động chuyển hoá khác của cơ thể.
Đồ ăn calo rỗng hầu hết không có lợi cho sức khoẻ con người. Đối với trẻ em có thể gây tình trạng thừa cân, béo phì, làm giảm đi cơ hội tiêu thụ những thực phẩm cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, thiếu đi những chất dinh dưỡng cơ bản cho quá trình tạo hình và phát triển. Tăng nguy cơ mắc các bệnh lý liên quan đến hệ xương răng, béo phì, đái tháo đường, bệnh tim mạch và rối loạn chuyển hoá khác về lâu dài. Ảnh hưởng đến sức khỏe răng miệng do các loại thức ăn nhanh, bánh ngọt có độ kết dính và hàm lượng đường cao. Do đó khi ăn xong dễ bị dính ở răng, nếu không được vệ sinh kỹ rất dễ tăng khả năng sâu răng. Nước ngọt có ga cũng làm tăng khả năng sâu răng do làm mòn men răng.
Đối với người lớn: Khi ăn các thực phẩm này, ảnh hưởng trực tiếp đến lượng đường trong máu và huyết áp, cũng như làm tăng tình trạng viêm, làm cho cơ thể không nhận đủ các chất dinh dưỡng cần thiết. Còn về lâu dài, chế độ ăn nhiều thức ăn loại này có thể dẫn đến các vấn đề về tiêu hóa, miễn dịch, viêm nhiễm, sức khỏe tim mạch, béo phì, v.v.
Để hạn chế sự hấp thụ calo rỗng đặc biệt là ở trẻ em, mỗi bậc phụ huynh cần cho trẻ hiểu được tác hại của thực phẩm calo rỗng, cũng như những thực phẩm có lợi cho trẻ qua nhiều hình thức như giáo dục dinh dưỡng tại gia đình, tại nhà trường.
“Nhà trường cũng cần phải xây dựng và thực hiện các thực đơn ăn uống lành mạnh trong các chương trình bữa ăn học đường. Tại gia đình, không mua và lưu trữ sẵn những thực phẩm không tốt cho sức khoẻ. Cần có các chính sách về hạn chế quảng cáo, tiếp thị các thực phẩm, đồ uống không có lợi cho sức khỏe tại trường học và thậm chí các khu vực xung quanh trường học. Thay thế thực phẩm calo rỗng bằng thực phẩm lành mạnh khác có nguồn chất đạm lành mạnh bao gồm: cá, đậu, rau, các loại hạt…; tăng cường trái cây, lưu ý nên dùng trái cây nguyên thay vì dùng các loại nước ép để tăng cường chất xơ thực vật; Rau tươi hoặc rau đông lạnh như cà rốt, rau lá xanh, bông cải xanh, củ cải đường; Ngũ cốc nguyên hạt bao gồm: Bánh mì nguyên cám, gạo lứt, mì ống nguyên hạt; Sữa bao gồm: Sữa ít béo, pho mát và sữa chua” - BS Ngần khuyến cáo.
Mai Liên (ghi)