Với chế độ đãi ngộ không ổn định và hoàn cảnh gia đình khó khăn, thế nhưng hơn 15 năm qua, chị Lê Thị Đề cộng tác viên (CTV) dân số ở tổ 4, thôn Đồng Tân, xã Tân Hoà (nay là xã Tân Lợi, tỉnh Đồng Nai) vẫn lặng lẽ bám trụ địa bàn, “đi từng ngõ, gõ từng nhà” mang đến những thông điệp giản dị, thiết thực về sức khỏe sinh sản và kế hoạch hóa gia đình (SKSS-KHHGĐ) cho người dân nơi đây.
Bén duyên với nghề
Cái duyên đến với nghề cách đây hơn 15 năm, khi chị tham gia một buổi truyền thông về dân số do Trạm Y tế xã Tân Lợi (thuộc Trung tâm Y tế khu vực Đồng Phú) tổ chức. Lần đầu tiên nghe những kiến thức về hậu quả của việc sinh con dày, tảo hôn và thiếu hiểu biết về sức khỏe sinh sản, những nguyên nhân dẫn đến nhiều gia đình không đủ điều kiện nuôi con, con cái hay đau ốm chị chợt thấy xót xa.
Chị Đề (bìa phải) tư vấn cho một người dân về các biện pháp tránh thai hiện đại.
Sau buổi ấy, chị chủ động ở lại phụ giúp nhân viên y tế dọn dẹp, phát tài liệu, hướng dẫn bà con ghi danh sách tham dự. Chính sự nhiệt tình và nhanh nhẹn ấy đã khiến cán bộ y tế xã ngỏ lời mời chị làm cộng tác viên dân số.
Ban đầu, chị từ chối, vì nghĩ mình chỉ là người dân bình thường. Nhưng rồi chị tự nhủ: “Mình hiểu rồi thì phải giúp người khác hiểu”. Từ đó, chị gật đầu nhận nhiệm vụ. Từ một người dân ham học hỏi, chị trở thành một CTV dân số có kiến thức vững vàng, không ngừng mang theo những lời khuyên chân thành nhất về sức khỏe và hạnh phúc gia đình đi khắp các thôn, ấp.
“Ban đầu chỉ nghĩ mình đi phát tờ rơi, ai ngờ giờ trở thành cái nghiệp. Mà là cái nghiệp tôi tự nguyện và yêu thương” – chị Đề cười nói.
Dù chế độ đãi ngộ không cố định, chị Đề chưa bao giờ để công việc chậm trễ. Nắng hay mưa, chị vẫn rong ruổi trên chiếc xe máy cũ kỹ, mang theo quyển sổ tay ghi chép cẩn thận từng biến động nhân khẩu: ai sinh, ai mất, ai dọn đi, ai mới chuyển về… Chị đến từng nhà dân để tuyên truyền KHHGĐ, vận động dùng biện pháp tránh thai, tư vấn cho phụ nữ sau sinh và thanh thiếu niên.
Có nhà, chị phải đến 3–4 lần mới gặp được, nhưng chưa bao giờ nản. Gặp đúng bữa cơm, chị ngồi đợi. Thấy người ta đi rẫy, chị quay lại sau. “Làm công việc này, điều đầu tiên phải có là cái tâm, rồi từ từ kinh nghiệm sẽ đến” – chị Đề chia sẻ.
Góp phần thay đổi nhận thức người dân
Nay đã 60 tuổi, chồng mất sớm, một mình tảo tần nuôi bốn người con khôn lớn, chị Đề từng làm đủ nghề để mưu sinh. Nhưng điều đặc biệt là sau giờ lao động, chị vẫn luôn dành thời gian cho công việc CTV mà mình đã bền bỉ gắn bó.
Để tiết kiệm thời gian cho người dân, chị khéo léo lồng ghép kiến thức về giới tính, vệ sinh cá nhân, phòng tránh xâm hại… vào các buổi tư vấn, đặc biệt dành cho phụ nữ sau sinh và các em gái tuổi mới lớn.
Chị cho biết, trước kia nhiều chị em ngại hỏi chuyện sức khỏe. Nay họ đã chủ động tìm đến chị để hỏi về đặt vòng, cấy que, khám phụ khoa… Những khoảnh khắc ấy khiến chị rất vui, vì người dân không chỉ nhớ đến chị mà còn ý thức hơn trong việc chăm sóc sức khoẻ sinh sản, hướng đến một cuộc sống khỏe mạnh, hạnh phúc.
Một người dân ở thôn Đồng Tâm chia sẻ: “Sau khi được chị Đề tư vấn về các biện pháp tránh thai an toàn và tầm quan trọng của việc khám sức khỏe sinh sản định kỳ, vợ chồng tôi đã quyết định không sinh thêm con. Thay vào đó, chúng tôi tập trung chăm sóc, nuôi dạy hai con thật tốt và đầu tư cho việc học hành để các cháu có một tương lai phát triển hơn”.
Khi được hỏi kỷ niệm nào đáng nhớ nhất, chị kể về một lần đi vận động kế hoạch hóa gia đình ở một ấp xa. Trên đường về, trời đổ mưa lớn khiến Suối Đôi ngập, đường bùn trơn trượt, xe máy không thể đi tiếp. Chị phải lội nước, dắt bộ trong màn đêm tối mịt. Mỗi bước đi là một lần trượt ngã, nhưng nghĩ đến “tụi nhỏ ở nhà đang trông mẹ”, chị lại gồng mình đi tiếp. Về đến nhà đã gần nửa đêm.
“Nản thì có, nhưng vui nhiều hơn. Mình nghèo tiền thì góp công. Chỉ cần bà con khỏe mạnh, biết lo cho bản thân là tôi thấy việc mình làm xứng đáng” – chị Đề chia sẻ.
Chị Hoàng Thị Oanh, nhân viên Trạm Y tế xã Tân Lợi cho hay, chị Đề là cầu nối hiệu quả giữa trạm y tế và người dân. Giao việc gì cũng yên tâm vì chị làm rất trách nhiệm và nhẹ nhàng thuyết phục”.
Với sự tận tâm và tinh thần trách nhiệm, chị Đề đã góp phần quan trọng giúp công tác dân số (DS) – KHHGĐ trên địa bàn xã đạt và vượt chỉ tiêu đề ra. Trong 6 tháng đầu năm, có 232/278 trường hợp áp dụng các biện pháp tránh thai hiện đại, đạt 83%. Trong đó, uống thuốc tránh thai đạt 98% (108/110 trường hợp), tiêm thuốc tránh thai đạt 92% (46/50) và cấy que tránh thai đạt 300% (3/1 trường hợp dự kiến).
Với những đóng góp bền bỉ, năm 2025, chị được Sở Y tế tỉnh Bình Phước cũ trao tặng giấy khen vì thành tích xuất sắc trong công tác DS-KHHGĐ. Trước đó, chị cũng nhiều lần được UBND xã biểu dương trong các phong trào vì sức khỏe cộng đồng.
Nhưng với chị Đề, phần thưởng lớn nhất không phải là giấy khen, mà chính là sự tin tưởng và nụ cười của người dân trong xóm.
Thanh Quyết