K=K là “Không phát hiện = Không lây truyền”, nghĩa là khi một người nhiễm HIV được điều trị bằng thuốc kháng vi rút (ARV) và đạt được tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện (dưới 200 bản sao/ml máu) sẽ không còn khả năng lây truyền HIV cho người khác qua đường tình dục…
Đây là bằng chứng khoa học được công bố năm 2017, đến nay đã có hơn 1.000 tổ chức quốc tế tuyên bố đồng thuận, xác nhận với phát hiện này bao gồm các tổ chức uy tín như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO); Tổ chức Liên Hợp Quốc về HIV/AIDS (UNAIDS); Trung tâm Dự phòng và Kiểm soát Bệnh tật Hoa Kỳ (U.S CDC). Việt Nam chính thức phát động chiến dịch K=K từ năm 2019.
Tuân thủ điều trị mang lại hiệu quả cao
Trên địa bàn tỉnh Đồng Nai hiện có 10 đơn vị đang triển khai điều trị ARV cho hơn 5.200 bệnh nhân, trong đó có một đơn vị điều trị cho trẻ em ở Bệnh viện Nhi đồng Đồng Nai (124 trẻ), và một đơn vị điều trị cho những bệnh nhân là phạm nhân tại Trại giam Xuân Lộc (92 phạm nhân).
Theo báo cáo của CDC Đồng Nai, hiện nay tại Đồng Nai có khoảng 80% số người chẩn đoán mắc HIV được điều trị ARV (số người phát hiện được điều trị ARV), trong số đó tỉ lệ người có xét nghiệm tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện đạt 98%. “Việc tuân thủ điều trị ARV sớm, theo đúng phác đồ sẽ đem lại hiệu quả tốt sẽ giúp người nhiễm HIV sống lâu, khỏe mạnh và không lây truyền HIV cho bạn tình của họ. Vì vậy cần tăng cường truyền thông về hiệu quả của điều trị HIV/AIDS để người có hành vi nguy cơ dễ lây nhiễm tiếp cận sớm với các dịch vụ xét nghiệm, điều trị, cũng như để các cán bộ y tế, người thân, gia đình và cộng đồng không kỳ thị, phân biệt đối xử với người nhiễm HIV. Bên cạnh đó, người nhiễm HIV và người có hành vi nguy cơ lây nhiễm HIV cũng cần phải tự vươn lên, vượt qua khó khăn, rào cản, không tự kỳ thị chính mình”, - BS Nguyễn Văn Quyết - Phòng khám chuyên khoa HIV/AIDS (CDC Đồng Nai) cho hay.
Người nhiễm HIV đăng ký điều trị tại phòng khám chuyên khoa HIV/AIDS (CDC Đồng Nai).
Hiện nay, đa số bệnh nhân đều được sử dụng thuốc theo phác đồ mới nhất của Cục phòng chống HIV/AIDS là TLD, đây là phác đồ điều trị mới nhất và hiệu quả nhất trong việc khống chế tải lượng vi rút. Người có đáp ứng tốt nhất là sau 3 tháng tuân thủ điều trị sẽ có kết quả không phát hiện. Việc tuân thủ điều trị bao gồm: uống thuốc đúng giờ, đúng liều, tái khám đúng hẹn và được xét nghiệm đúng kỳ. “Tất cả những bệnh nhân khi đã đạt ngưỡng không phát hiện, vẫn phải tuân thủ điều trị suốt đời theo đúng chỉ định của bác sỹ, không tự ý ngưng thuốc”- BS Quyết lưu ý.
K=K là bằng chứng khoa học hết sức quan trọng, làm thay đổi cơ bản quan điểm về điều trị HIV đó là điều trị cũng là dự phòng, đồng thời nó cũng có ý nghĩa cực kỳ quan trọng với tất cả mọi người: thúc đẩy người có hành vi nguy cơ cao chưa nhiễm HIV chủ động đi xét nghiệm sớm hoặc xét nghiệm định kỳ để nếu có HIV sẽ được điều trị ARV sớm. Đối với bệnh nhân HIV sẽ tiếp cận điều trị ARV sớm, tuân thủ điều trị để đạt được tải lượng HIV dưới ngưỡng phát hiện. Bệnh nhân cần tiếp cận điều trị ARV càng sớm càng tốt bởi lúc đó hệ thống miễn dịch của cơ thể còn tốt, sẽ đáp ứng với thuốc tốt hơn, ít bị nhiễm trùng cơ hội hơn, sức khỏe cải thiện nhanh chóng hơn; bên cạnh đó điều trị ARV sẽ làm ức chế sự nhân lên của vi rút trong máu. Điều trị tức là dự phòng.
Hồi sinh nhờ tham gia điều trị ARV
Ngày 2 vợ chồng dắt nhau đăng ký điều trị HIV bằng thuốc ARV tại Trung tâm phòng, chống HIV/AIDS Đồng Nai (cũ) vào năm 2007, anh P.M.N (sinh năm 1983, ngụ huyện Trảng Bom) xác định, đây là lần cuối cùng anh đến với cơ sở y tế để khám chữa bệnh cho mình. Vì anh từng nghĩ rằng một khi đã nhiễm HIV thì chỉ có con đường chết, nhất là tại thời điểm này rất ít cơ sở điều trị về HIV. Thế nhưng, sau 16 năm điều trị, 2 vợ chồng anh hoàn toàn khỏe mạnh, hàng ngày vẫn đi làm công việc như những người bình thường. Điều đặc biệt hơn là kỳ xét nghiệm đo tải lượng vi rút vào tháng 9/2022, cả 2 vợ chồng anh đều cho kết quả là không phát hiện.
Bệnh nhân được lấy mẫu xét nghiệm đo tải lượng vi rút.
Còn với hai vợ chồng chị N.T.N và anh T.H.L (ngụ Tp.Biên Hoà) cùng bị nhiễm HIV và cùng đăng ký tham gia điều trị ARV tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật Đồng Nai (CDC Đồng Nai) vào tháng 10-2021. Tại thời điểm đăng ký điều trị, chị N. đang có thai 10 tuần. Chị nhanh chóng được đưa vào điều trị ARV, song song đó là được theo dõi chương trình điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con. Đến tuần thứ 33 của thai kỳ, chị N. được làm xét nghiệm tải lượng vi rút và kết quả là không phát hiện. Chị N. sinh đứa con đầu lòng cho xét nghiệm âm tính với HIV. Đến năm 2023, chị tiếp tục sinh đứa con thứ 2 cũng âm tính với HIV. Vui mừng khôn xiết chị chia sẻ: “Khi 2 vợ chồng em cùng nhận kết quả dương tính với HIV, em cứ nghĩ rằng đời mình đến đây là hết, nhất là thời điểm đang có thai ở tuần thứ 10, em căng thẳng lắm. Nhưng sau khi được các bác sỹ tư vấn điều trị và làm hồ sơ em đã yên tâm và đặc biệt tuân thủ uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Bây giờ 2 đứa con còn nhỏ, nhưng chúng đã an toàn, vợ chồng em hạnh phúc. Việc tham gia chương trình điều trị ARV như liều thuốc hồi sinh của 2 vợ chồng”.
BS Nguyễn Văn Quyết cho hay, những bệnh nhân trên là số ít so với hơn 5000 bệnh nhân đang điều trị ARV trên toàn tỉnh có kết quả tốt từ việc điều trị. Một khi bệnh nhân đã đi vào chương trình điều trị, tuân thủ điều trị theo chỉ định của bác sĩ thì hiệu quả sẽ rất cao.
Mai Liên